Monument voor de verloren tijd
“Die avond sprak hij over de pil van Drion. ‘Jazeker,’ zei hij, ‘ja, dat vind ik een oplossing. Voor als het niet meer gaat.’
‘Hè ja,’ zei mijn moeder. ‘Lekker. En ik dan?’
Mijn vader haalde zijn schouders op. ‘Je stopt mij maar onder de grond. Alles is geregeld.’
‘Wou je hem in je nachtkastje leggen?’ vroeg mijn moeder.
‘Waarom niet,’ zei mijn vader.
Ze waren even stil. Klagend schuurde de bries rondom het huis.
‘Tja,’ zei mijn moeder. ‘Nou ja, als je het zo bekijkt… Misschien zou ik die pil dan ook moeten hebben.’
Mijn vader reageerde met een kort, haast jongensachtig lachje. ‘Als jij hem neemt,’ zei hij, ‘dan hoef ik hem niet meer.’”
[Recensie] Haak en Juan Ellerts de Wit wonen in een afgelegen huis in Friesland. Hun zoon Niek beschrijft met verve en compassie de laatste jaren van hun huwelijk: een emotionele periode van confrontaties, van herinneringen en van afscheid, omlijst door het woeste land waarin zij zich, ooit, hadden teruggetrokken.
De nadagen is een monument voor de verloren tijd; een ontroerende, bevlogen en geestige vertelling over het onvermogen van mensen om elkaar te bereiken – over wat vergankelijk is, en over dat wat blijft.
Nu ikzelf ouder begin te worden, zijn dit boeken die me nieuwsgierig maken. Hoe gaan anderen er mee om. Daar heb ik meer mee, dan met de levens van dertigers. Ook boeiend, maar niet altijd verrassend: ik heb het allemaal al meegemaakt. Maar wat nog komen gaat, dat is ongewis.
In een interview vertelde A.N. Ryst (pseudoniem van Pieter Joan Daniël Remmerts de Vries) dat hij al lang een dagboek bijhield en daarin opschreef wat hij zag en hoorde van zijn ouders. Omdat hij hoopte dat de woorden die zo bewaard werden meer zouden zeggen dan foto’s als ze er niet meer zouden zijn. Die dagboeken en latere aantekeningen heeft hij gebruikt om het boek te schrijven.
Het gaat niet alleen over de laatste dagen. Er worden ook herinneringen opgehaald, zodat we een vrij compleet beeld krijgen van hun levens. Langzaam maar zeker worden we echter meegenomen in de aftakeling van zijn vader.
Ook hier is sprake van een sterk autobiografische roman. Ontroerend en toch ook met humor geschreven. De stijl doet me erg denken aan Voskuil, vooral in de dialogen en de beschrijving van alledaagse gebeurtenissen en familiesamenkomsten. Dat maakt het luchtiger, zelfs als het over de ‘nadagen’ gaat.
—
Eerder verschenen op Mijn Boekenkast
