"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De Nederlandse aardgastransitie

Maandag, 10 mei, 2021

Geschreven door: Sven Ringelberg
Artikel door: Rijkert Knoppers

Lessen van de aardgastransitie voor de energietransitie van de 21e eeuw

[Recensie] Nu waterstof steeds vaker in beeld komt als vervanger voor aardgas is het goed te realiseren dat aan het begin van de twintigste eeuw dit gas al volop in gebruik was binnen de Nederlandse woningen. Het zogenaamde stadsgas, waar het hier over gaat, bestond voor 50 tot 60% uit waterstof, dat gefabriceerd werd door steenkool thermolytisch te verhitten. Een lokaal netwerk van buizen transporteerde het stadsgas naar de gebruikers. Met name tussen 1900 en 1920 steeg de vraag naar deze brandstof sterk, uiteindelijk waren 700.000 huishoudens op dit netwerk aangesloten. Overigens diende dit gas, dat ook als lichtgas bekend stond, vooral voor de verlichting.

Dit is een van de interessante nieuwsfeiten die strategisch adviseur Sven Ringelberg in zijn onlangs verschenen boek De Nederlandse aardgastransitie beschrijft. Centraal thema hierin is de vraag hoe het mogelijk was dat Nederland in de jaren ’60 binnen tien jaar kon overschakelen van (vooral) steenkool naar aardgas. Tegelijk speelde daarbij overigens de mogelijkheid om binnen woningen over te stappen van een lokale kachel naar een centraal verwarmingssysteem.

De belangrijkste aanzet van de aardgasrevolutie was de ontdekking in mei 1959 van aardgas in Slochteren. Ringelberg beschrijft in detail hoe de omwenteling verder verliep, inclusief de fouten bij de uitrol van het leidingnet. Interessant is ook het hoofdstuk over de protesten tegen de introductie van aardgas, onder meer vanwege de hoge kosten voor het vervangen van apparatuur maar ook vanwege het mogelijke ontploffingsgevaar. Het boek besluit met een beschouwing over hoe de komende transitie naar aardgasvrije woningen het beste kan verlopen. De rijksoverheid zou hierbij een essentiële rol moeten spelen.
Tegenover de leerzame benadering over de komende aardgastransitie valt het grote aantal slordigheden op. Zo noemt de literatuurlijst het boek van Elaine Madsen en Douglass Stewart Gaswinst, en daarnaast hun boek Energierevolutie. Los van het feit dat de correcte titel van dit tweede boek luidt: De man uit Texas en het Nederlandse gas; hoe de Europese energierevolutie begon, valt op dat de auteursnamen zijn verhaspeld. In diezelfde literatuurlijst staat J.W. Zeeuw genoemd, die toch echt J.W. de Zeeuw heet. Verder ontbreekt bij de meeste boeken en rapporten de naam van de uitgever, zodat je maar moet raden waar je die literatuur kunt vinden.

In het voorwoord stelt Ringelberg dat over aardgas geen spannende romans of tentoonstellingen zouden bestaan. Een misplaatste conclusie, zie bijvoorbeeld Boem! Een roman over liefde en aardbevingen van Bill Mensema en de roman Schokland van Saskia Goldschmidt. Wat tentoonstellingen betreft: in 2018 ontwikkelde kunstenaarsgroep “De Verhalen van Groningen” een expositie over de ontdekking van de Groninger gasbel, het Groninger Museum organiseerde in 2013 een tentoonstelling over gas en licht, terwijl de in 1965 gehouden 84e Damesbeurs (“gezellig voor de vrouw, interessant voor de man”) ook al aandacht had besteed aan het fenomeen aardgas. Kortom, wat meer speurwerk en een grotere nauwkeurigheid had de kwaliteit van het boek sterk kunnen verbeteren.

Boekenkrant

Eerder verschenen op TW


Laat hier je reactie achter:

2 reacties op “De Nederlandse aardgastransitie

  1. Beetje zure recensie.

    Als bijna de helft van je recensie gaat over obscure bronverwijzingen en punten en komma’s die beter kunnen dan haal je niet de hoofdlijnen uit het boek. Beetje vreemde manier om kritiek te leveren.

    Had fijn geweest meer te lezen over de inhoud van het boek.

  2. Helemaal geen zure recensie! Ik citeer: ‘Dit is een van de interessante nieuwsfeiten die strategisch adviseur Sven Ringelberg (…) beschrijft.’ En verder: ‘Ringelberg beschrijft in detail hoe de omwenteling verder verliep. (…) Interessant is ook het hoofdstuk over de protesten tegen de introductie van aardgas.’
    Het is in een recensie helemaal niet de bedoeling om het boek samen te vatten. Zie bijvoorbeeld de richtlijnen die op de website van uitgeverij Bruna te vinden zijn: https://www.awbruna.nl/blog/10-tips-voor-het-schrijven-van-een-goede-boekrecensie/ing. Daar staat bijvoorbeeld: ‘Besteed meer aandacht aan je mening dan aan het samenvatten van de plot.’ In dit geval kom je dan niet om de grote hoeveelheid slordigheden heen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.