Teleurstellend boek van de scenarioschrijver van 21 Grams en Babel
[Recensie] Guillermo Arriaga is vooral bekend als scenarioschrijver van films van zijn Mexicaanse landgenoot Alejandro González Iñárritu. Met Amores perros, 21 gramos en Babel maakte hij diepe indruk. Dat zoiets niet genoeg is voor een geslaagde schrijverscarrière bewijst de zojuist vertaalde roman De ontembare: meer dan 800 bladzijden proza zo vlak dat Oost-Groningen ernaast een berglandschap lijkt. Clichés zijn voor Arriaga geen zaken om te schuwen maar bakstenen om het verhaal uit op te trekken. Om het geheel wat intellectueel cachet te geven is het boek doorspikkeld met korte verhandelingen over doodsrituelen en –gebruiken door alle eeuwen en culturen heen. Arriaga (1958) is zelf niet van de straat waarvan hij de cultuur beschrijft.
Twee verhaallijnen weven zich, aanvankelijk zelfstandig, in De ontembare door elkaar heen. In het noorden van Canada vecht een jager een kapitein Ahab-achtige strijd uit met een sublieme wolf. In Mexico-stad kampt de tiener Juan Guillermo met de dood van zijn broer én zijn wraakgevoelens daarover. In de van bendegeweld vergeven straatcultuur krijgt hij het aan de stok met een extreem-rechtse militie van christenstrijders, even jong als hij, die als verderf-engelen de strijd aanbinden met ieder die zij voor het verval van zeden en fatsoen verantwoordelijk achten. Zoals de drugsdealende broer van Juan Guillermo.
Alleen maar geweld en seks
In zijn films werkte de rechttoe-rechtaan-stijl waarmee Arriaga zijn verhaal vertelt goed. In een boek wreekt het gebrek aan diepte zich snel en blijft er weinig meer over dan een monotone aaneenschakeling van geweld en seks waarvan je na zo’n honderd bladzijden wel weet hoe het zit. En dan heb je nog zeven keer zoveel bladzijden te gaan.
Iets nieuws brengt Arriaga niet, of het moest het gepronk met zijn culturele strooigoed zijn. In zijn dertien jaar geleden vertaalde roman Nachtbuffel beschreef Arriaga de wereld van Juan Guillermo al op dezelfde manier, al was hij toen wel zo genadig zijn boek tot 260 bladzijden te beperken.
Eén ding redt de Nederlandse editie van De ontembare van het absolute sterren-minimum. Het boek oogt weliswaar onopvallend, maar is voorbeeldig uitgegeven. De dikte is hanteerbaar gebleven: de pagina’s laten zich soepel omslaan en blijven gehoorzaam liggen. Om dat genot verdient De ontembare een plaats in de kast van de boekenliefhebber. Het verhaal, waarin beide lijnen tenslotte keurig met elkaar verknoopt worden, kan hij rustig ongelezen laten. De tijd is beter besteed met het kijken naar Amores perros.
—
Eerder verschenen op NRC
