"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De pianiste van Theresienstadt

Donderdag, 21 februari, 2019

Geschreven door: Alice Herz-Sommer
Artikel door: Agnes Eikema

Muzikaliteit in een tijd van nood

[Recensie] Vaak lees ik recensies van andere boekenbloggers. En net als anderen ook vast wel eens hebben, lees ik geregeld een bespreking die mij overtuigt om het boek ook te lezen. Zo ging het ook met De pianiste van Theresienstadt van Alice Herz-Sommer.

De pianiste van Theresienstadt beschrijft het levensverhaal van de bijzondere vrouw Alice Herz-Sommer. In 1903 ziet zij in Praag voor het eerst het levenslicht. Haar familie is welgesteld en begeeft zich geregeld in bekende culturele, muzikale en literaire kringen. De appel valt niet ver van de boom en Alice blijkt een geweldig talent te zijn op de piano. Vanzelfsprekend stimuleren haar ouders haar en Alice ontwikkelt zich, met hulp van de beste leraren, tot een beroemd pianiste.

Met vrienden als Franz Kafka en Gustav Mahler weet Alice zich te ontplooien als intelligent en welbespraakte vrouw. Ze trouwt in 1931 met Leopold Sommer en samen krijgen ze een zoontje.

Niet lang daarna breekt de Tweede Wereldoorlog uit en Alice en haar enkele familieleden worden naar Theresienstadt gedeporteerd. Theresienstadt was een doorgangskamp naar vernietigingskampen zoals Auschwitz. Onder de gevangenen bevonden zich veel kunstenaars en musici en daardoor ontstond er een druk cultureel leven in het kamp. Muziek en optimisme houden Alice letterlijk op de been tijdens deze barre jaren, maar ook zeker tijdens de jaren die zullen volgen.

Dans Magazine

De pianiste van Theresienstadt

Alice is een uiterst krachtige vrouw die mede door haar positieve kijk op het leven een bewonderenswaardige zakelijke en persoonlijke carrière achter de rug heeft. Wat ben ik onder de indruk van de manier waarop ze de hindernissen heeft overwonnen. Het lijkt mij een hele intelligente en sociale die voor iedereen heeft klaargestaan maar soms daarbij haarzelf vergat.

Doordat het de memoires zijn van iemand vind ik het lastig om het boek te beoordelen. Het is interessant om te lezen hoe Alice haar leven heeft geleid en hoe ze welke keuzes heeft gemaakt en met welke gevolgen. Dat het een bewogen leven is geweest, staat buiten kijf. Maar Alice lijkt altijd stabiel te zijn geweest in dit bewogen leven. Hoe wel de titel lijkt alsof het verhaal alleen over de tijd van Alice in het kamp gaat, gaat het verhaal juist ook veel over de tijd na de Tweede Wereldoorlog. Juist hieruit blijkt hoe sterk Alice was. De pianiste van Theresienstadt is een goed verhaal van een krachtige vrouw die zich staande weet te houden te midden van een stormachtige wereld.

Eerder verschenen op Boekenz