"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De Pijnboomeilanden

Vrijdag, 28 september, 2018

Geschreven door: Marion Poschmann
Artikel door: Suzan Voncken

Ontelbare lagen en thema’s in nieuwe roman van Marion Poschmann

Vandaag verschijnt bij Ambo Anthos de vertaling van de laatste roman van Marion Poschmann. De Pijnboomeilanden werd vorig jaar genomineerd voor de Deutscher Buchpreis.

[Recensie] Wanneer Gilbert droomt dat zijn vrouw vreemd is gegaan confronteert hij haar hiermee. Wanneer zij verbaasd reageert, besluit Gilbert dat dit een bevestiging is van zijn gevoel, en neemt hij het vliegtuig naar Tokio. Eenmaal daar aangekomen, besluit hij het reisverhaal van de klassieke Japanse schrijver Bashō te volgen en reist hij af naar de Pijnboomeilanden. Dit doet hij samen met een suïcidale tiener die op zoek is naar de mooiste plek om zelfmoord te plegen.

Gilbert is een merkwaardige man. Hij verlaat niet alleen zijn vrouw met als basis een droom, hij is ook nog eens professor die onderzoek doet naar de betekenis van baarden in verschillende culturen. Bovendien helpt hij een knul met zijn zelfmoordmissie. Deze vreemde aspecten geven hem een interessant karakter, maar wanneer hij dan opeens diepgevoelige gedichten gaat schrijven en zijn vrouw doodnormaal brieven begint te verzenden – alsof er niets gebeurd is – krijgt Gilbert te veel kanten aan zijn persoonlijkheid. Hierdoor wordt hij een tikkeltje ongeloofwaardig. Dit past tot op zekere hoogte ook wel weer bij het verhaal; zo nu en dan weet je niet zeker of gebeurtenissen echt zijn, of dat Gilbert ze droomt.

De roman begint met een interessante schrijfstijl. Het is urgent, er is geen speld tussen te krijgen. Het voelt beklemmend en ongemakkelijk. Deze stijl verdunt al gauw – wanneer het tempo van de plot vertraagt, vertraagt ook de stijl. Dit mooie spel met tempo wordt aangedikt wanneer er soms paragrafen gewijd worden aan beschrijvingen of filosofische gedachten, maar slechts één simpele regel aan een belangrijke gebeurtenis. Hierdoor wordt de balans in het tempo verstoord, het gene soms hinderlijk werkt.

Pf

De pijnboomeilanden is een roman met ontelbare lagen en vele thema’s en motieven. Dit maakt het vanuit literatuurwetenschappelijk oogpunt natuurlijk zeer boeiend. Het is een roman die je met pen in de hand, al analyserend zou kunnen lezen en herlezen tot in den treure. Toch kun je dit boek ook als recreatief lezer zeker waarderen. Het is een aanrader voor de persoon die eens iets anders wil lezen, uitgedaagd en verbaasd wil worden. Marion Poschmann heeft hiermee een indrukwekkende en tijdloze roman neergezet.

Eerder verschenen op Suus Leest