"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De Populistische verleiding

Dinsdag, 8 mei, 2018

Geschreven door: Sybe Schaap
Artikel door: Leonard van 't Hul

Analyse van de aantrekkingskracht van populistische bewegingen

[Recensie] Analyses over de aantrekkingskracht van populistische bewegingen worden nogal eens gekenmerkt door een nauwverholen aversie van de auteurs ten aanzien van hun onderwerp. Stenen des aanstoots zijn de bespeurde ‘onwaarachtigheid’ van het populistische politieke verhaal, de achteloze verwerping van rechtsstatelijke instituties, en schaamteloze uitbuiting van ressentiment onder het electoraat. Dergelijke gevoelens staan een interessante duiding in principe niet in de weg, maar soms is het resultaat een pompeus politiek pamflet.

Dat is ook het geval met De populistische verleiding. De keerzijde van de identiteitsillusie, van de hand van politiek-filosoof en VVD-Eerste Kamerlid Sybe Schaap. Het boek heet een onderzoeking te zijn naar de achtergrond, aantrekkingskracht en het gevaar van het veelkoppige monster dat populisme heet. Zoals het drievoudige gebruik van het lidwoord ‘de’ in de titel suggereert, wil Schaap niet zozeer differentiëren of verfijnen. Integendeel, hij zoekt naar niets minder dan de grote mechanismen en essentie van het populisme. Het resultaat is een intellectualistische exercitie, waarbij Schaap zich verdiepte in een boek van Karl Marx, Ortega y. Gasset, en Claude Lefort. Grootste inspiratiebron is echter Nietzsche, uit wiens werk uitvoerig wordt geciteerd. De gepresenteerde inzichten zijn eveneens terug te vinden bij Stefan Zweig, Menno ter Braak of Rob Riemen – auteurs wier werk niet interessant genoeg lijkt te zijn geweest om een plek in de leeslijst te verwerven. Het maakt dat De populistische verleiding een nogal onevenwichtige, barokke indruk maakt.

Eerder verschenen in Sociologie Magazine

Boekenkrant

Boeken van deze Auteur: