Hoe Prins Willem III koning van Engeland werd
[Recensie] Bekend is het verhaal van de overtocht van de Nederlandse prins en stadhouder Willem III naar Engeland in 1688. Hij ging op verzoek van de protestantse onderdanen van zijn rooms–katholieke schoonvader koning James II, om te voorkomen dat diens pasgeboren katholieke zoontje de troonopvolger werd. De propaganda van protestantse zijde was dat de koningin geen kinderen (meer) kon krijgen en dat deze baby in een beddenpan de kraamkamer was binnengesmokkeld. Niet dit ‘ondergeschoven’ kind maar James’ protestantse dochter – Willems vrouw Mary – moest hem opvolgen. Machiel Bosman vertelt nu het verhaal van de nagenoeg geweldloze invasie en troonswisseling voor een breed lezerspubliek in de literaire vorm van een familiedrama, met de intrigerende titel De Roofkoning, Prins Willem III en de invasie van Engeland.
Het boek is op harde feiten gebaseerd en hoofdrolspelers worden geduid met citaten van tijdgenoten die de auteur vrij gebruikt maar in noten gewetensvol verantwoordt. Voor wie het verhaal in zijn historische context wil plaatsen en begrijpen legt Bosman de bestaande opvattingen over deze ‘Glorious Revolution’ in 26 pagina’s aantekeningen onder een kritisch vergrootglas. Hij maakt gehakt van collega – historici die hardnekkige maar nooit bewezen geruchten over bijvoorbeeld Willems homoseksualiteit van een keurmerk hebben voorzien, maar analyseert ook de manier waarop de machtsbeluste prins zich meester maakte van de drie Britse kronen, van Engeland, Ierland en Schotland. Hij liet die ‘roven’ door de Engelsen zelf en ze vervolgens ook door hen op zijn hoofd zetten. Bosman baseert daarop de prikkelende maar wel discutabele titel van zijn boek.
Interessant is ook zijn stelling dat Willem met de pragmatische manier waarop hij zijn koningschap vorm gaf de grondlegger was van de constitutionele monarchie. Bosmans aantekeningen tonen het weer overtuigend aan: de geschiedenis is een discussie is zonder eind. Het boek houdt helaas onvoldoende rekening met de historisch niet professioneel geschoolde lezer. Die ontmoet vorsten zonder voornaam en veel hoofd – en bijrolspelers die niet tot het gemeenschappelijk geheugen behoren, en moet daarvoor te vaak terug naar de plek waar zij zijn geïntroduceerd. Dat doet afbreuk aan het genot van dit spannende boek. Een beredeneerde lijst van personen zal de van harte toegewenste tweede druk voor die lezer toegankelijker maken.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
