De Grote Sprong Voorwaarts verstript
[Recensie] Het is in China nog altijd verboden om Mao te bekritiseren, schrijft Pierre Haski in het voorwoord bij De tijd van de vader – het eerste deel van een striptrilogie over China. “De officiële doctrine is dat Mao ‘70% goed, 30% slecht’ was.”
Van die ‘70% goed’ merk je in het stripverhaal van de Franse schrijver Pierre Ôtié en de Chinese tekenaar Li Kunwu weinig. Het boek laat de verschrikkingen van Mao’s bewind zien door de ogen van een kind. Hoofdpersoon is Xiao Li die wordt geboren tijdens Mao Zedongs Grote Sprong Voorwaarts
Hoewel de uitgever op de achterflap stelt dat Xiao Li het communistische systeem steeds meer in twijfel trekt naarmate hij ouder wordt, is daar in het eerste deel nog niet heel veel van te merken. Het boek eindigt met het overlijden van Mao en de hoofdpersoon vraagt zich bij die gelegenheid vertwijfeld af hoe hij nu verder moet leven.
Het onwrikbare geloof dat de jonge Xiao Li heeft in Mao maakt het boek juist interessant. Terwijl anderen – vooral zijn vader – hun bedenkingen hebben bij de Grote Sprong Voorwaarts en de Culture Revolutie doet Xiao Li er vol overtuiging aan mee. Opgejut door een klasgenoot die graag met het rode boekje zwaait, gaan Xiao Li en andere klasgenoten bijvoorbeeld langs bij docenten die zich niet aan de regels zouden houden.
De gruwelijke gevolgen van de Culturele Revolutie gaan voor een belangrijk deel aan de jonge hoofdpersoon voorbij, maar als lezer weet je natuurlijk beter. Pas als ook de vader van Xiao Li in een strafkamp verdwijnt, wordt het de jongen duidelijk dat het systeem niet onfeilbaar is.
Zeggen dat er in vergelijking met de tijd van Mao veel verbeterd is in China is als het intrappen van een open deur. Dat laat onverlet dat er natuurlijk ‘nog veel moet gebeuren om de mensenrechten te verbeteren’, erkende de Chinese president Hu Jintao tijdens zijn bezoek aan de Verenigde Staten begin dit jaar. Misschien is het een idee om het album van Kunwu en Ôtié in het Chinese onderwijs te introduceren? Is weer eens wat anders dan de ‘70% goed’-doctrine.
—
Eerder verschenen in Wordt Vervolgd
