"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De tweede doodzonde

Vrijdag, 25 september, 2020

Geschreven door: Jan Guillo
Artikel door: Jeannie Bertens

Tijdgeest jaren tachtig mooi tot leven gewekt

[Recensie] Jan Guillou is een bekende Zweedse auteur. De reeks De grote eeuw is zijn meest ambitieuze literaire project tot op heden. Alle delen werden internationale bestsellers. De tweede doodzonde is het negende en voorlaatste deel in de reeks. De delen zijn afzonderlijk van elkaar te lezen. In deze reeks verweeft Jan Guillou met verve historie en fictie. Het geheel is geschreven als een meeslepend epos over drie broers uit een klein vissersdorp in Noorwegen en hun nazaten. Dit deel gaat over de woelige jaren tachtig uit de vorige eeuw. Inmiddels zijn de vierde en vijfde generatie aan zet. Het boek start met de stamboom die tot 1982 is bijgewerkt, handig omdat je zo steeds de familierelaties kan terugvinden.

De familie Lauritzen richt zich op de lucratieve handel in vastgoed. Daartoe wordt BV Hermes Real Estate opgericht waarin alle vastgoed van de familie wordt ondergebracht. Het bestuur bestaat uit een oom en een aantal neven en nichten. Nicht Solveig wordt de directeur. De neven Henning en Eric en nicht Ariadne zitten mee in het bestuur. De lezer kijkt vooral mee over de schouder van Eric.

Eric is Eric Letang, een bekende advocaat die ook wel terroristenadvocaat wordt genoemd. Een bijnaam die niet terecht is maar die hem al jaren achtervolgt. Zijn vrouw Gertrude, ook een advocate, is zeven jaar geleden per ongeluk door de Duitse politie doodgeschoten, ze dachten dat het een terroriste was van de Baader-Meinhoffgroep. Ook verdedigt hij relatief veel Palestijnen en Koerden die in de jaren tachtig in Zweden, vaak ten onrechte, van terrorisme worden verdacht. Eric is nu een alleenstaande vader die samen met zijn zoon Erich Maria, nu Erkki genoemd, woont in een mooi oud appartement dat vroeger aan zijn oudoom Sverre toebehoorde. We volgen het verhaal van Eric en krijgen en passant de hoogtepunten van de jaren tachtig mee in Zweden. De opkomst van de Sociaal Democraten die met hun onbegrijpelijke financiële wetten de kloof tussen arm en rijk veel groter maakten, het tegenovergestelde van dat ze ermee wilden bereiken! De moord op premier Olaf Palme en de daaropvolgende heksenjacht op vermeende terroristen. Zijdelings komt ook het einde van de Koude Oorlog, de opkomst van de Verenigde Staten als economische grootmacht met Ronald Reagan aan het roer en Gorbatsjov die de Berlijnse muur zou laten vallen aan bod.

Eric heeft het heel druk in de rechtszaal, samen met een aantal vennoten verdedigt hij vaak Palestijnen en later ook Koerden. Hij is van mening dat iedereen recht heeft op een goede verdediging. Hij is zijn roots als 68’er (Praagse lente, studentenrevoltes) niet vergeten en toont zo zijn solidariteit met de medemens. Oude kameraden uit die tijd komt hij af en toe nog tegen, ze helpen elkaar. Met neef Henning is hij in die tijd goed bevriend geraakt. Tegelijkertijd wordt Eric voor het eerst sinds de dood van Gertrude weer verliefd op Katarina. Hij trouwt met haar en samen met Erkki, Calle en Helena (kinderen van Katarina) vormen ze een samengesteld gezin, met alle perikelen die daarbij horen. Katarina is een parlementslid voor de Sociaal Democraten en moet erg wennen dat ze nu opgenomen is in de rijke familie Lauritzen. Ook schrikt ze van de manier waarop Eric voortdurend in de kranten wordt neergesabeld. Samen met Eric raakt ze ook in gewetensnood wanneer Hermes Real Estate ongelofelijke winsten maakt, dat past niet bij hun gedachtegoed.

Boekenkrant

“Het kapitalisme steunt op voortdurend terugkerende crises zei Henning. Dat zouden zelfs sociaaldemocraten moeten weten. Het zou gewoon amoreel zijn om alles in de volgende crises te verliezen. Een doodzonde zelfs. Welke doodzonde dan, vroeg Katarina. De tweede doodzonde zei Henning zonder het verder uit te leggen.”

Met zulke zinnen maakt de auteur je nieuwsgierig, wat is er toch aan de hand geweest in die jaren? Jan Guillou neemt je mee in een mooi verhaal dat tekenend is voor de tijdsgeest van de jaren tachtig en waar je al de contouren herkent van de huidige tijd. Hij heeft me met dit boek verrast, ik ga de overige delen zeker ook lezen. Vier sterren voor een mooi uitgebalanceerd verhaal zonder oordelen.

Eerder verschenen op Perfecte Buren