"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De vergeten bankencrisis

Woensdag, 22 maart, 2017

Geschreven door: Lodewijk Petram
Artikel door: Henk Slechte

Banken redden anno 1924

[Signalering] De geschiedenis wordt geacht zich niet te herhalen, maar soms zijn de parallellen tussen gebeurtenissen opvallend. Dit geldt zeker voor de bankencrisis van 1924. Lodewijk Petram schreef er een onthullend en soms onthutsend boek over. Toen minister van Financiën Wouter Bos in 2008 banken met gemeenschapsgeld redde, besefte niemand dat in 1924 iets vergelijkbaars was gebeurd. Toen zat de latere premier Hendrik Colijn op Financiën.

Petram vertelt het in een grondig gedocumenteerd boek dat leest als een financiële schelmenroman. De bank waarover het gaat was de voorloper van de bank die Wouter Bos in 2008 redde: de Rotterdamsche Bank Vereeniging (Robaver), waarvan de opvolger in 1991 met de Algemene Bank Nederland fuseerde tot de ABNAmro Bank. Petram beschrijft zó beeldend hoe bankier Willem Westerman dacht en deed, dat het soms moeilijk is om voor hem niet Rijkman Groenink of Dirk Scheringa te lezen. Westerman hield van riskante financiële constructies, streefde naar alsmaar meer en groter, en droeg de ook toen al gangbare bancaire oogkleppen. Risico’s werden weggepraat, koersdalingen verdoezeld door aankoop van de eigen aandelen, en jaarverslagen straalden optimisme uit. Toen de Robaver in 1924 dreigde om te vallen, aarzelde Colijn geen moment. Hij redde de bank met tientallen miljoenen guldens uit de staatskas. Petram beperkt zich niet tot de grootheidswaan van Willem ‘de Veroveraar’ Westerman, maar legt ook andere fameuze hoofdfiguren op de snijtafel. De interessantste is Anton Kröller, maar een andere reputatie die Petram van ampele kanttekeningen voorziet is die van K.P. van der Mandele. Hij was op zijn 29ste al lid van de directie van de Robaver.

Hij lijkt aanvankelijk moeite te hebben gehad met het nemen van onverantwoorde risico’s en buitensporige beloningen, maar bleek, zegt Petram, al snel ook niet bestand tegen de verleidingen van de eerste naoorlogse jaren. Van der Mandele was ook de legendarische voorzitter van de Rotterdamse Kamer van Koophandel die voor Rotterdam zoveel heeft betekend dat er een standbeeld voor hem staat. Petram kraakt reputaties en relativeert. Een boek om van te smullen!

Boekenkrant

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boeken van deze Auteur: