De dilemma’s van een arts
[Recensie] Dokter Andrés Miranda krijgt de uitslagen van zijn vader te zien. Het is duidelijk dat die binnen een paar weken zal komen te overlijden. Andrés heeft in zijn loopbaan al vaak genoeg slecht-nieuwsgesprekken gevoerd, maar nu blokkeert hij. Het lukt hem maar niet om het juiste moment te vinden om aan zijn vader te vertellen dat hij ernstig ziek is. Zijn moeder is overleden toen hij tien jaar was. Vlak daarna gingen vader Javier en zoon Andrés samen naar een eiland, om afleiding te vinden. Andrés heeft er goede herinneringen aan en besluit om samen met zijn vader nog een keer naar dat eiland te gaan, met het voornemen om hem daar te vertellen over zijn ziekte. Maar hij is bang dat zijn vader, die altijd zo stabiel is geweest, het nieuws niet aan zal kunnen.
Misschien is hij eigenlijk wel kwaad te zien dat hij zo zwak is, zo niet in staat de situatie te beheersen. Hij heeft het zo vaak gedaan, met zo veel andere mensen, op een wrede manier, en bovendien zonder enig medelijden.In de veronderstelling dat hij deed wat juist was, dat ethisch gezien eerlijkheid een van de wapens van de medische wetenschap moest zijn. Nu zag hij zichzelf daarentegen verward in een gedoe van oneindig uitstellen.
Misschien is hij eigenlijk wel kwaad te zien dat hij zo zwak is, zo niet in staat de situatie te beheersen. Hij heeft het zo vaak gedaan, met zo veel andere mensen, op een wrede manier, en bovendien zonder enig medelijden. In de veronderstelling dat hij deed wat juist was, dat ethisch gezien eerlijkheid een van de wapens van de medische wetenschap moest zijn. Nu zag hij zichzelf daarentegen verward in een gedoe van oneindig uitstellen.
Alberto Barrera Tyszka laat Andrés veel citeren uit allerlei boeken over de filosofie van de geneeskunde. Soms zijn het mooie uitspraken, andere zetten me aan het denken: ben ik het hier wel mee eens? Soms blijkt een paar regels later dat Andrés het zelf een onzinnige uitspraak vindt.
Het verhaal wordt afgewisseld met een ander dilemma rondom eerlijkheid. Dokter Andrés ontvangt namelijk brieven van een wanhopige patiënt. Hij geeft zijn secretaresse instructie om niet te antwoorden, maar zij besluit na een hele stapel berichten om die arme man dan zelf maar te antwoorden. Ze kijkt elke ochtend uit naar een nieuwe e-mail en deelt die dan met de receptioniste van de buurpraktijk.
Doordat het over zulke universele thema’s gaat, is alleen aan een paar plaatsnamen te merken dat het zich afspeelt in Venezuela. Het enige wat ik opvallend vind, is dat dokter Andrés de uitslagen van zijn eigen vader krijgt. Dat lijkt me ongebruikelijk, maar voor het verhaal is het nodig en waarschijnlijk heeft de auteur het daarom zo laten lopen. Ik heb geen idee of dat in Venezuela wel zo zou kunnen gaan.
De verloren patiënten van dokter Andrés Miranda is één van de weinige boeken uit Venezuela die in het Nederlands verkrijgbaar zijn. De vertaling uit het Spaans door Bart Peperkamp leest vlot, al zijn er een paar woorden waarbij ik een synoniem meer passend had gevonden. Maar het thema van eerlijkheid en pijn komt goed over. Ik voel mee met Andrés, die weet dat de tijd dringt. Zijn vader voelt ook wel aan dat er iets aan de hand is. Het eindigt aan het sterfbed:
“‘Dit geklooi leren ze je niet,’ mompelt zijn vader, als grap, alsof hij weinig belang wil hechten aan het ogenblik. ‘Niemand heeft ons ooit verteld dat het zo zou zijn.”
—
Eerder verschenen op Lalageleest
