De Noormannen waren hier
[Recensie] Het werk De Vikingtijd – Op zoek naar de Noormannen in Nederland en België is van de hand van Luit van der Tuuk (1954). Van der Tuuk is conservator van Museum Dorestad en beheerder van de Noormannenwebsite Gjallar. Eerder verscheen van zijn hand onder andere De eerste Gouden Eeuw. Handel en scheepvaart in de vroege middeleeuwen (Uitgeverij Omniboek, Utrecht 2011). Dit werk werd in 2013 bekroond met de W.A. van Es-prijs.
De Vikingtijd verscheen vorig jaar gelijktijdig met de opening van de tentoonstelling De Noormannen waren hier in het Historiehuis in Roermond. De tentoonstelling in het Historiehuis geeft een beeld van de sporen die de Noormannen in de Lage Landen hebben achtergelaten. In de tentoonstelling wordt aandacht besteed aan leefgewoonten, de invloed die zij hadden op de streek van Midden-Limburg en de reden van hun bezoek in 881 aan Asselt. De publicatie biedt een rijk geïllustreerd overzicht van de Noormannen in de Lage Landen. In het werk komen verschillende teksten en voorwerpen uit de tentoonstelling terug. Zo biedt De Vikingtijd een verlengstuk van de tentoonstelling.
Het boekje geeft een brede introductie van de Noormannen. Zo wordt aandacht besteed aan de wereld waar de Noormannen in leefden, inclusief hun werkzaamheden, regering, goden en dagelijks leven. Ook wordt een apart hoofdstuk gewijd aan de reizigers met hun tochten, schepen en hun blik op de Lage Landen. Een ander hoofdstuk gaat in op de machtsstrijd in het Frankische Rijk, hierbij komen onderwerpen als de Frankische expansie, Karolingische machtsstrijd en het Lotharische complot aan bod. Vervolgens is er aandacht voor het stereotypebeeld van de Noormannen als plunderaars en kolonisten. Het handzame boekje start met een inleiding en is opgedeeld in een viertal hoofdstukken.
Na de inleiding start Van der Tuuk met het schetsen van een breed beeld van de Noormannen. Hij wil in dit hoofdstuk het stereotypebeeld van de Noormannen als wreed plunderend volk in een bredere context plaatsen. Zo toont hij in het hoofdstuk over de wereld van de Noormannen aan, dat zij met name een agrarisch volk waren. Slechts degene die er op uit trokken, de handelaren, kwamen met kusten als die van de Lage Landen in aanraking. Met deze handel ging vaak roof gepaard. Vandaar dat de Noormannen in de Lage Landen met name bekend staan als een wreed volk dat plunderend langs de kusten trok. Van der Tuuk gebruikt in zijn verhaal niet alleen historische bronnen en sagen, maar ook archeologische vondsten afkomstig uit onder andere het Noormannenkamp Ascloha in Asselt-Roermond en het geplunderde Wijk bij Duurstede.
Hoewel Van der Tuuk zijn kennis over de archeologische vondsten en de historische feiten prachtig weet te combineren, blijft het boek oppervlakkig. Dit werk pretendeert echter ook niet een uitgebreid wetenschappelijk relaas over de Vikingen te bieden. Dat neemt niet weg dat De Vikingtijd een aanrader is voor een geschiedenisliefhebber die zich nog niet in het onderwerp heeft verdiept en een introductie in de geschiedenis van de Noormannen in de Lage Landen verlangt.
De Vikingtijd is een erg toegankelijk geschreven boekje en dient daarom perfect als eerste kennismaking met het onderwerp van de Noormannen. Het biedt ook een mooi verlengde van de tentoonstelling in het Historiehuis in Roermond. De kaderteksten bieden hier en daar enige verdieping in specifieke onderwerpen, zoals archeologische vondsten, sages, etc. Daarbij vullen de prachtige kleurenillustraties, reconstructietekeningen en kaarten de tekst aan. Kortom, De Vikingtijd is een handzaam, prettig geschreven en prachtig geïllustreerd boekje.
—
Eerder verschenen op Hereditas Nexus
