"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De vorm van vrijheid

Dinsdag, 30 juli, 2019

Geschreven door: Onbekend
Artikel door: Leonard van 't Hul

Europese integratie

[Signalering] In De vorm van vrijheid agendeert Paul Scheffer hetzelfde probleem dat hij in 2007 agendeerde in het Land van Aankomst. Destijds ontwikkelde hij een modus vivendi om de gepolariseerde uitersten in het Nederlandse integratiedebat bij elkaar te brengen. Hetzelfde probeert hij nu voor de discussie over de Europese integratie. Hamvraag is hoe Europa op een ‘duurzame manier’ de onderlinge ‘saamhorigheid’ kan verruimen, zonder zich te onttrekken aan ‘het lot van anderen’. Hoe kan de toekomst van de Europese Unie worden veiliggesteld in tijden van een naderende Brexit en de aanhoudende vluchtelingencrisis?

Scheffer behandelt het vraagstuk in drie onderdelen: de mondialisering; de gevolgen van de migratie- en vluchtelingenstromen; en tot slot, de plaats van de Europese Unie binnen de huidige politiek-economische wereldorde. Zijn verteltrant is even weloverwogen als welwillend, waarbij de hoogleraar Europese studies zijn eigen (historische) ervaringen, gesprekken met politici en burgers, en academische inzichten kundig met elkaar vermengt. De enige onhebbelijkheid is Scheffers nadrukkelijke ‘aanwezigheidskapitaal’. De man lijkt overal te zijn geweest, en dan ook nog op het juiste historische moment. Desalniettemin is het essay niet nodeloos ‘uitleggerig’ en is het bewonderenswaardig hoe Scheffer een veelheid aan thema’s bij elkaar brengt.

Scheffers conclusie is drieledig, en zijn adviezen komen grofweg neer op de oproep tot een fermer, eenduidiger EU-beleid, waarbij de Unie haar machtspolitieke én morele rol sterker uitdraagt. Internationaal betekent dit dat de Unie de universele mensenrechten sterker uitdraagt, en dat EU-beleid niet slechts draait om het creëren van een vrijheidsgemeenschap, maar ook een veiligheidsgemeenschap.

Pf

Eerder verschenen in Sociologie Magazine