Wie is de dader nu?
[Recensie] In interviews met A.J. Finn schemert het al door: hij kan het zelf allemaal ook nog niet echt bevatten. Hij was redacteur bij een grote uitgeverij in Londen, recensent van thrillers, heeft gewerkt met Karin Slaughter, J.K. Rowling, Nicci French en Patricia Cornwell, en is nu opeens de auteur van een wereldveroverende psychologische thriller. De vrouw in het raam krijgt louter lovende kritieken en verkoopt als pepernoten in Sinterklaastijd. Hoe is dit eclatante succes te verklaren?
Old skool lezen, daar beginnen we het onderzoek. Behalve dat het nog niet zo simpel is om in het verhaal te komen. Dat komt omdat Finn les 1 van het schrijvershandboek goed ter harte heeft genomen: begin middenin het verhaal. Zo lok je de lezer er met boter en suiker in. Dus plonzen we in de gedachtewereld van Anna, die we pas als Anna kunnen identificeren op het eind van hoofdstuk 2, als haar man haar naam noemt, en dan nog geruime tijd moeten doorlezen voor we een vinger op het verhaal kunnen leggen.
Anna Fox, zoals ze voluit heet, denkt springerig, in korte mitrailleurvuur-zinnen die weliswaar lekker weg lezen (les 2: maak het snappy) maar omdat ze zo hak-op-de-takkerig zijn, een obstakel vormen om de structuur van het verhaal te doorgronden.
Bij de volgende hoofdstukken gaat dat beter en vorm je jezelf een beeld van Anna. Ze is psycholoog, woont blijkbaar alleen in haar huis, werkt online, heeft moeite met face-to-face contact en, niet onbelangrijk, heeft een drankprobleempje. Wat heet. Dit boek is mede mogelijk gemaakt door Nieuw-Zeelandse Merlot en Californische Pinot Noir. Op bijna elke bladzijde drinkt Anna dat rode, soepel aan het glas hangende, glanzende, geurige, troostrijke vocht, zelfs zonder problemen een paar flessen achter elkaar – een niet te missen teken dat ze euh iets verdringt. Dat zal les 3 zijn: geef de hoofdpersoon flink veel bijna niet op te lossen ellende mee, dat verhoogt de betrokkenheid.
En dan zit je in het verhaal. Dan is het boek, zoals Stephen King op de achterflap quoot: “Onmogelijk om weg te leggen.” Je wilt weten hoe het afloopt. Want dat heeft Finn goed begrepen/aangepakt (les 4), hij zorgt voor een constante spanningsboog waarin de lezer zich identificeert met Anna Fox en dus wil weten wat er gebeurd is waardoor ze haar huis niet meer uit durft.
De schrijfstijl gaat ook meehelpen: puntig, geestig en verrassend. De onverwachte wendingen (les 5) kleuren net genoeg buiten de lijntjes om te blijven boeien. Tegelijk weeft Finn een halve encyclopedie aan klassieke film noirs, waar Anna fan van is, door de tekst. Veel zwart-wit titels en voor de jonge lezer namen van regisseurs die geen enkele bel laten rinkelen. Aan de andere kant onderhoudend genoeg om de lezer in het verhaal te houden. En dan hebben we het nog niet eens over de suspense.
Verrukkelijk langzaam (les 6) wordt steeds een nieuw stukje van de sluier opgelicht. We komen te weten dat Anna haar buren begluurt, die dat op hun beurt niet plezierig vinden en tegenacties ondernemen, waardoor de spanning stap voor stap oploopt tot gevaarlijke bloeddrukwaarden. Er is meer mis in Anna’s leven – de uitgezette sporen leiden naar heftige confrontaties, die escaleren naar bloedstollende momenten die smeken om niet te stoppen met lezen, zodat een gemiddelde nachtrust al snel sneuvelt in de drang om DIT BOEK UIT TE KRIJGEN. Want hoe eindigt het??
Dat is de miljoen dollar-vraag. Dollars die Finn zonder enige twijfel in een gestage stroom op zijn bankrekening ziet neerdalen, en terecht. Hij maakte een originele, razend spannende, psychologisch realistische thriller. Met zijn inventieve verhaal trekt hij rookgordijnen op die alleen maar dichter worden als het eindpunt nadert (les 7). Niets is wat het lijkt, bij elke onthulling openen zich weer nieuwe perspectieven. Whodunnit? Met die vraag blijft de lezer lang zitten. Heel lang.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles Ook verschenen op Nico’s recensies
