De pijnlijke gevolgen van een kinderlijk misverstand
Iedere vrijdagmiddag wordt Maya door haar vader afgezet bij de boerderij waar haar vriendinnetje Frederieke woont. Haar vader gaat aan het werk en Maya brengt het weekend door bij Frederieke en haar ouders. Maya en Frederieke zijn onafscheidelijk; ze slapen samen, spelen samen en liggen samen in het gras om naar de wolkenlucht te kijken. Nooit vragen de meisjes zich af hoe Maya na de dood van haar moeder eigenlijk bij Frederieke en haar ouders terecht is gekomen, en welke voorwaarden er worden gesteld aan haar verblijf. Als ze opgroeien, legt stadsmeisje Maya een steeds grotere claim op de levenslustige Frederieke. Hun relatie komt onder druk te staan, tot deze abrupt eindigt en de bezoekjes aan de boerderij tot het verleden behoren.
Merel Roze vertelt in De weekenden waren voor haar het verhaal van Maya en Frederieke grotendeels in retrospectief. Maya is inmiddels een volwassen vrouw, verloofd met de saaie Mark en na een veelbelovende rechtenstudie niet verder gekomen dan een allerminst uitdagende kantoorbaan. Een ongeluk roept bij haar herinneringen op aan de periode in haar leven die zowel gelukzalige als unheimische gevoelens naar boven brengt:
‘“Doe eens een varken!” riep Frederieke.
“Een fietsend varken!” riep hij.
Haar vader maakte fietsbeweging in de lucht en deed een varken na. Hij knorde met veel lawaai. (…)
Ik moest er niet aan denken dat papa dat zou doen. Of dat papa dit zou zien!’
Maya zoekt contact met haar oude vriendin, maar haar zoektocht stuit op grote weerstand bij Frederieke en haar familie. Dat die weerstand iets te maken heeft met de inmiddels overleden vader van Frederieke wordt gaandeweg duidelijk, en gedurende de roman ontvouwt zich de pijnlijke situatie die Maya als klein meisje onbewust heeft veroorzaakt.
Hoewel de opzet van de spanningsboog enigszins schematisch is, blijft deze in de roman wel overeind. Roze is consequent in haar opbouw en de manier waarop ze haar karakters beschrijft, maar dat maakt de roman tegelijkertijd te gladgestreken, ontdaan van ieder rafelig randje. Zo is er de geforceerde en clichématige ontwikkeling van Maya, die zich ontplooit van een verlegen kantoormuisje tot een vrouw die voor zichzelf durft te kiezen. Dat wordt nogal gekunsteld zichtbaar gemaakt door de manier waarop ze haar collega’s benadert. En de overduidelijke ‘flat characters’ werken ook al snel op de zenuwen; de zakelijke en ontoegankelijke vader van Maya, diens nieuwe vriendin tegen wie Maya eerst weerstand voelt maar die eigenlijk heel sympathiek en meevoelend blijkt te zijn, haar burgerlijke verloofde Mark en de vrijgevochten hippievrouw Frederieke: ‘Op haar voordeur had iemand met gifgroene verf ‘smile’ geschreven. Naast maar twee van de zes bellen hing een naambordje.’
Toch is het niet helemaal eerlijk Roze daarop af te rekenen, want ze brengt tegelijkertijd voldoende nuance aan, zodanig in ieder geval dat haar verhaal blijft boeien. De zoektocht van Maya komt oprecht over, en daarmee slaagt Roze in haar – vermoedelijk – voornaamste opzet; het creëren van spanning rond de jeugd van de twee meisjes en het ophelderen van de oorzaak van de getroubleerde verhoudingen. Ze voegt aan die kern alleen niets anders toe dan enkele overbodige verhaallijnen, zoals wanneer Maya op haar werk verwikkeld raakt in een procedure die gericht is tegen de baas van de afdeling, en een geforceerde plotwending waarin Maya tijdens een live televisie-uitzending alle eindjes recht probeert te breien. Dat was niet nodig geweest, want de kracht van het boek zit juist in het pijnlijke contrast tussen de onbezorgde jeugdherinneringen van Maya en de grote gevolgen die een kinderlijk misverstand met zich mee kan brengen. Roze had ermee kunnen volstaan slechts dat uit te vergroten.
Roze vermijdt zorgvuldig al te grote clichés, maar geeft evenmin blijk van een bijzondere stijl. En eigenlijk kan het hele boek als zodanig worden gekarakteriseerd: Roze werkt haar plot keurig uit, vermijdt succesvol de valkuilen in de verhaalopbouw, maar moet daarvoor alle krachten bijzetten en onderscheidt zich daardoor noch door stijl, noch door de uitwerking van haar thematiek. Voor de liefhebbers van het eigenzinnige weblog van Merel Roze zal De weekenden waren voor haar daarom wellicht een teleurstelling zijn.
