Zeven keer sterven
[Recensie] Als ik u zeg dat de roman is gesitueerd in een geïsoleerd landhuis op het Engelse platteland, als ik u verder vertel dat het verhaal zich afspeelt op een onbepaald moment in de jaren twintig of dertig, als ik daaraan toevoeg dat er een strikte tweedeling is tussen de elite en de bediendes, als ik bovendien meld dat er een buitenechtelijk kind in het spel is en dat een der aanwezigen lang geleden ooggetuige is geweest van een belangrijke gebeurtenis, dan kunt u aanvullen dat we zijn beland in een detectiveroman, dat er een moord plaatsvindt, dat de auteur van het verhaal de lezers enkele keren op het verkeerde been zal zetten en dat er een speciale rol is weggelegd voor de butler.
Kortom, we hebben het over een boek dat niet bepaald uitblinkt door originaliteit. Gelukkig heeft de Britse auteur Stuart Turton besloten dat in zijn debuut The Seven Deaths of Evelyn Hardcastle (De zevenvoudige dood van Evelyn Hardcastle in de vertaling van Paul Syrier) de hoofdpersoon de opdracht de moord op te lossen al krijgt voordat deze heeft plaatsgevonden. Bovendien vindt de moord meermalen plaats. De hoofdpersoon reïncarneert ook nog eens zeven keer en maakt zo dezelfde dag acht keer mee (waarvan sommige dagen broksgewijs), terwijl hij instructies krijgt van een gemaskerd personage, wordt bedreigd door een tweede moordenaar en bovendien te maken heeft met een stem in zijn binnenste.
Dat klinkt allemaal erg complex en het is ook erg complex, maar The Seven Deaths of Evelyn Hardcastle is door dit alles bepaald geen standaard-detectiveroman. Het is Agatha Christie in combinatie met Groundhog Day in combinatie met Inferno van Larry Niven in combinatie met Cluedo in combinatie met De vale schepper in combinatie met Gosford Park. En het is een absolute page-turner.
Het vergt wel wat van een auteur om in een zo complex boek de lezer bij de les te houden, maar Turton weet wat hij doet. Als een goede docent weet hij de relevante informatie bij de lezer in herinnering te brengen. Slechts een heel, heel enkele keer wordt het geforceerd:
“De rest van de confrontatie verloopt zoals ik me herinner: Stanwin doet een stap achteruit, Daniel haalt Bell op en neemt hem mee naar de werkkamer om hem aan Michael voor te stellen en onderweg knikt hij even herkennend naar mij.”
Dit citaat – zoals gezegd: een wat mindere passage – illustreert ook het consequente gebruik van de tegenwoordige tijd, een vlakke truc om de aandacht van de lezers vast te houden die in deze roman, waarin dezelfde gebeurtenissen meer dan eens worden beschreven, voor één keer blijkt te werken. Turton blijkt ook perfecte zinnen te kunnen schrijven, zoals de constatering dat een bepaalde klus lastig was: “er zijn oceaanschepen met minder moeite gelicht”.
Is dit de perfecte roman? Nee. Het boek is veel te slim. De auteur betovert de lezers met een duizelingwekkend knap en complex verhaal, maar het blijft een intellectueel spel en je raakt niet emotioneel betrokken bij de personages. Vriendschap en liefde spelen een cruciale rol, maar ze worden meer beschreven dan getoond. Daar staat dan weer tegenover dat het boek een paar pertinente vragen oproept, zoals die naar wat een identiteit eigenlijk is. In elk geval niet het bezit van een reeks herinneringen.
Ik verklap weinig van de plot – het is u althans na de eerste tien bladzijden, waarin woorden als ‘duivel’ regelmatig vallen, wel voldoende duidelijk – als ik u zeg dat u een nederdaling ter helle zult meemaken, enkele neerwaartse kringen mag langslopen tot u uiteindelijk de duivel zelf aanschouwt. Ik bleef achter met de vraag of Turton zijn inspiratie had ontleend aan De Goddelijke komedie van Dante, aan Nivens Inferno, of aan een algemeen ingeburgerde visie op het hiernamaals. Een antwoord heb ik niet, maar misschien vindt u het als u het boek leest. In elk geval heb ik in tijden niet zo van een roman genoten.
—
Eerder verschenen op Mainzerbeobachter
