Een verhaal als een fladderende vlinder
Jakob is hopeloos verslingerd aan de lichtvoetige Jade. Zij is fotografe en fladdert het leven van Jakob in en uit, maar hij heeft genoeg van haar grilligheid. Zijn wanhopige worsteling om met haar te breken vormt de plot van Dit is van mij, de nieuwe roman van Saskia de Coster. Jakob heeft daarnaast nog andere problemen. Hij is zijn baan kwijt en al zijn geld (én dat van Jade) heeft hij verloren aan paardenrennen.
Jade is bezig met een kunstproject dat een mooie karakterisering is van haar eigen, vrije levensstijl. Ze omschrijft het zelf als volgt:
‘Je weet dat ik de illusie wil creëren dat een reuzenvlinder in een korte momentopname door de wereld beweegt. Vlinders mag je niet gevangennemen. Begrijp je dat?’
Typerend voor Jades grillen is dat ze Jakob opzadelt met Will, een vakantiekind uit Roemenië. In een opwelling heeft ze zich aangemeld als gastouder, maar nu ze druk is met haar project komt het gastouderschap haar niet meer uit en kan Jakob mooi het klusje opknappen. Met fikse tegenzin neemt hij Will een aantal weken onder zijn hoede.
Als climax van haar kunstproject creëert Jade een reuzenvlinder door al haar foto’s in brand te steken. Zo kan de vlinder ‘opnieuw uitzwermen in miljoenen kleine vlinders’, zegt ze. Na de brand verdwijnt Jade spoorloos. Eindelijk heeft Jakob schijnbaar de rust die hij zocht. Maar als Jade na enkele dagen niet terugkeert, wordt ze als officieel vermist opgegeven en gaat de politie naar haar op zoek. Ook Jakob is verdachte. In een pakkende ontknoping wordt het mysterie van de verdwijning ontrafeld.
De Coster speelt knap met (on)werkelijkheid. Meerdere scènes overschrijden de grens van de werkelijkheid. Zo is er Jades tante Elise, die fungeert als Jakobs klankbord en geweten. Jade beweert echter dat tante Elise jaren geleden zelfmoord gepleegd heeft. Als lezer begin je je steeds meer af te vragen of alles wat Jakob beleeft een droom is.
De Coster gebruikt mooie beeldspraak. Op het moment dat Jakob, tijdens het politieverhoor, op instorten staat, schrijft ze:
‘Duizenden kleine mannetjes met moersleutels zijn in mij gekropen en draaien mijn gewrichten los. Als ik wil opstaan, zak ik in elkaar.’
Jammer genoeg wordt de beeldspraak afgewisseld met minder geslaagde pogingen tot humor. Will krijgt op een gegeven moment een stappenteller en Jakob realiseert zich: ‘Ik heb mezelf al maanden voorgenomen om op mijn passen te letten. Dit kan een begin zijn.’
Een tweede bezwaar is dat het boek in een ruime jas zit, het bevat veel overbodige uitweidingen en details. Tussen het veelbelovende begin en een pakkende ontknoping illustreert een schier eindeloze reeks scènes Jakobs machteloosheid. Zo raakt hij opgesloten in de lift van zijn flat en heeft hij liefdeloze seks met een internetdate. Als typering van de sfeer en setting is dat prima, maar het aantal scènes dat De Coster hanteert is te groot. Na een paar van deze passages is al duidelijk dat het Jakob niet gaat lukken zijn leven in eigen hand te nemen.
Een aantal verhaallijnen blijven onuitgewerkt of lopen dood. Will is slechts passant in het leven van Jade en Jakob, terwijl de manier waarop hij geïntroduceerd wordt meer belooft. Hij zou een mooie splijtzwam kunnen vormen tussen Jade en Jakob, want zij bemoeit zich helemaal niet meer met de jongen terwijl Jakob zich aan hem gaat hechten. Na de vakantie brengt hij Will zelfs terug naar Roemenië. Daar stopt het verhaal van Will.
Ondanks deze bezwaren is Dit is van mij geen slecht boek. De frictie tussen Jakob en Jade is goed weergeven en het spelen met (on)werkelijkheid geeft de roman een extra dimensie. Bovendien leest het, afgezien van de soms kreupele humor, prettig. Hoe overbodig de scènes ook mogen zijn, vervelen doen ze niet. De plot is net als Jade, de vlinder. De vleugels zijn mooi, de vlucht is mooi, maar hier en daar fladdert het te veel. Door verhaallijnen beter af te hechten, lucht te laten ontsnappen uit het verhaal zou het een strakker en pakkender boek kunnen zijn.
