Praktische wijsheid
[Recensie] ‘Wat men moet leren doen, leert men al doende’. Dit motto van Aristoteles typeert in enkele woorden dit boekje. De auteurs signaleren problemen bij publieke organisaties en constateren dat professionals in een ander klimaat hun werk doen maar dat hun expertise te weinig wordt benut.
Wat kan deze oude wijsheid van Aristoteles mensen vandaag leren? Hij maakt onderscheid tussen praktische wijsheid en theoretische kennis. Het eerste heeft oog voor de alledaagse werkelijkheid en zoekt daarin naar het juiste midden. Daarin moeten ook morele keuzen worden gemaakt. Praktische wijsheid is wat anders dan vakmanschap en competenties. Het gaat in praktische wijsheid om oog voor mensen boven de organisatie, regels en wetmatigheden.
‘Doen wat goed is’ en daar ontbreekt het vandaag nogal eens aan zoals blijkt uit de toeslagenaffaire bij de belastingdienst. De starheid waardoor medewerkers vele jaren doof waren voor de schrijnende situaties van mensen is een pijnlijk voorbeeld van hoe het níet moet. Praktische wijsheid past regels soepel toe, ziet wat er in de praktijk van werken met mensen gebeurt en houdt daar rekening mee en is in sommige gevallen zelfs bereid om mensen bóven regels te stellen.
Dat is de boodschap van Doen wat goed is en het is te wensen dat managers in organisaties dit lezen en ter harte nemen. Het boekje beschrijft een gedachte als uitgangspunt die in de praktijk wel verder moet worden uitgewerkt, ingevuld en toegepast. Dat neemt niet weg dat deze boodschap van essentieel belang is in een tijd waarin we onze veiligheid zoeken in regels die soms een vernietigende uitwerking op de concrete situaties van mensen kunnen hebben.
Sophie Albers en Albert Jan Kruiter zijn onderzoekers bij de School voor Publieke Waarden van het Instituut voor Publieke Waarden.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
