Sport in de Tweede Wereldoorlog
[Recensie] Over sport in de Tweede Wereldoorlog in Nederland wordt al meer dan veertig jaar gepubliceerd. Toch voegt dit boek nieuwe inzichten toe omdat de auteur de nieuwste databases kon gebruiken waardoor andere vragen aan het bronmateriaal gesteld konden worden. Het boek ontzenuwt het misverstand dat de sport tijdens de bezettingsjaren stillag. Het tegendeel was het geval. Het aantal georganiseerde sportbeoefenaars steeg van 180.000 in 1930 naar 429.000 in 1943. Alleen al in 1940 werden vijf miljoen kaartjes voor sportwedstrijden verkocht. Op 10 mei 1940 was de Duitse inval, op 23 mei speelden Duitse en Nederlandse militairen de eerste voetbalwedstrijd. Daarna ging het voluit. Pas op 3 september 1944 werd de laatste wedstrijd in competitieverband gespeeld. Sport was een uitlaatklep. Ook Joden deden er mede daarom aan, ondanks alle ellende. Uit de ledenlijsten van Joodse sportclubs maakt Van de Vooren op wanneer er razzia’s waren. De Duitsers hinderden de sportbeoefening niet: sport hield het volk rustig en was belangrijk voor de propaganda. Grote nationale
sportevenementen, zoals de Elfstedentocht in 1942 en 1943, gingen door. Diverse Joodse dragers namen trots het Elfstedenkruisje mee naar het concentratiekamp. Wie na de oorlog kon aantonen het daar te zijn kwijtgeraakt, kreeg bij hoge uitzondering een replica.
De auteur besteedt royaal en vaak verrassend aandacht aan het lot van Joodse sporters, de sportbeoefening door de leden van naziorganisaties als de Nationale Jeugdstorm, en nationaalsocialistische sporters, maar ook aan de sportbestuurder Karel Lotsy, die lang bewonderd werd maar inmiddels het etiket ‘fout’ heeft. Interessant is het relaas over Kareol, een herstellingsoord voor in 1940 gewonde militairen dat de aanzet is geweest tot de internationale gehandicaptensport. Dit boek geeft wel heel veel in een kort bestek en is moeilijk bruikbaar als het naslagwerk dat het zou kunnen zijn, door het ontbreken van een index; die is met zoveel betrokken personen, clubs en plaatsen onmisbaar.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
