Genieten van Londen in oorlogstijd
[Recensie] De ondertitel van De Kuypers roman Drie zusters in Londen. Uit de familiekroniek, 1914-1918′ is misleidend. Het verhaal speelt zich inderdaad af tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar neen, dit is niet de zoveelste roman over de Groote Oorlog. Integendeel. De oorlog is ver te zoeken in dit sprookjesachtige verhaal over de tantes van Eric de Kuyper. Bovendien verscheen dit boek al in 1996. Deze herziene versie is er wellicht gekomen naar aanleiding van de verfilming in 2015.
Dat de toon niet ernstig is, merkt de lezer al vanaf het eerste hoofdstuk. Wanneer de oorlog uitbreekt, besluit het gezin van Eric De Kuypers grootvader te verhuizen naar Londen. Aangezien De Kuypers grootvader werkt voor een Engelse spoorwegmaatschappij, krijgt het gezin de kans om te verblijven in het Cannon Street Hotel. Zeg geen hotel tegen deze ‘palace‘. Het is een mondain hotel, dat vlakbij het gelijknamige station ligt. De drie dochters van het gezin, Jeannot, Julienne en Marie-Jeanne kijken hun ogen uit. Bedden worden vanzelf opgemaakt, bloemen van water voorzien, fruitschalen en briefpapier worden steeds op magische wijze aangevuld. Bovendien klopt het hart van de stad in het hotel. Er worden bals georganiseerd, er is Franse patisserie beschikbaar en er komen mysterieuze gasten over de vloer. Langzamerhand leren de drie meisjes alle geheimen van het hotel kennen. De oudste, Jeannot, raakt gepassioneerd door de musicals en theatervoorstellingen in de buurt. De middelste, Julienne, schrijft brieven naar een verre vriendin en laat zich graag meeslepen door de verhalen die ze hoort. Terwijl de jongste, Marie-Jeanne, zich vermaakt door zich in alle stilte over de glanzende parketvloeren te laten glijden. Buiten is het oorlog, maar binnen is het feest.
De stijl waarin Eric de Kuyper dit alles vertelt, is lichtvoetig en zwierig tegelijk. Soms lijkt het zelfs alsof je een sprookje of een kinderverhaal leest. Dat is ook niet toevallig. Aan het einde van de negentiende eeuw speelde het kind een belangrijke rol in allerhande Engelse vertellingen. De zussen gaan kijken naar ‘Peter Pan’, lezen zo goed en zo kwaad als het kan het verhaal ‘Five children and it’ van Nesbit en vergapen zich maar al te graag aan rijkelijk geïllustreerde sprookjesboeken. Door zijn schrijfstijl verwijst De Kuyper dus ook subtiel naar de kinderliteratuur van die periode.
Is de oorlog dan echt zo’n grote afwezige in het boek? Toch niet. Op een gegeven moment worden de hotelgasten in het midden van de nacht gewekt door een bomalarm. Iedereen moet schuilen in de grote kelders. Maar ook daar is de sfeer niet al te bedrukt. Na enkele bange momenten wordt er champagne ontkurkt voor iedereen. De volgende ochtend echter blijkt een nabijgelegen bank zwaar getroffen te zijn. Naderhand legt Eric de Kuyper uit dat hij deze passage in het boek zelf heeft toegevoegd, om het verhaal (paradoxaal genoeg) waarachtiger te maken.
Feit en fictie gaan hand in hand, zo blijkt. Sommige verhalen die De Kuyper van zijn moeder en tantes gehoord heeft, zijn zijn eigen herinneringen geworden. Zoals blijkt uit eerder werk van De Kuyper, heeft hij deze roman dus ook vanuit een herinneringsproces geschreven, gekruid met een nodig snuifje fictie. Het levert hem alleszins een boeiend verhaal op. Sommigen zullen zich misschien storen aan de krullige stijl, maar anderen zullen zich, net zoals de drie zusjes uit het verhaal, verwonderen over de bedrijvigheid van een charmant negentiende-eeuws hotel.
Eerder verschenen op Cutting Edge
