Wereldarchitectuur van Nederlandse makelij
[Recensie] Deze zomer maakte ik kennis met Francien Houben. In de vierdelige Tv-documentaire Francine Houben, een Hollandse architect met wereldsucces wordt Houben tijdens werk- en privé-momenten in onder andere Rotterdam, New York, Boston, Limburg en Taiwan gevolgd.
Francien Houben heeft de leiding over Mecanoo. Een architectenbureau dat in bijna 35 jaar uitgroeide van een geëngageerd groepje van vijf Delftse studievrienden tot een florerend en gerenommeerd, internationaal werkend bedrijf.
In de serie ligt de focus op enkele prestigieuze projecten waaronder haar opdracht voor de ingrijpende renovatie van The New York Public Library en het Wei-Wu-Ying Center for the Arts in Taiwan. Werk en privé momenten (onder andere in haar zelf ontworpen huis in Rotterdam) wisselen elkaar af. Dat succes niet zomaar aankomt waaien, toont de documentaire ook: een valpartij, een hersenschudding, de stress die komt kijken bij het leiden van een groot bedrijf in combinatie met het ontwikkelen van creatieve ideeën. En dan zijn er nog de financiële risico’s bij megaprojecten, het onderhandelen met de meest uiteenlopende opdrachtgevers en geldschieters. Haar echtgenoot blijkt een onmisbare steun.
Wat mij echter het meest opviel in de documentaire zijn haar uitgangspunten bij het ontwerp en de manier waarop ze leiding geeft aan haar team. Hier is een bevlogen vrouw aan het werk die samenwerken belangrijk vindt en die gebouwen wil ontwerpen die harmoniëren met hun omgeving en die dienstbaar zijn aan hun gebruikers. Ze heeft al heel wat spraakmakende bibliotheken op haar naam staan zoals die van de TU in Delft en die van Birmingham. In Washington is ze daarnaast bezig met de vernieuwing van de Martin Luther King Library.
Bibliotheek Midden-Brabant wil dat ze in de LocHal, onderdeel van de Spoorzone, de voormalige NS‐werkplaats en bedrijventerrein met veel industrieel erfgoed achter het Tilburgse station, de zogeheten Bibliotheek Nieuwe Stijl verder vorm gaat geven.
Nieuwsgierig geworden door de documentaire leende ik in de bibliotheek het boek: Dutch Mountains: Francine Houben/Mecanoo architecten. Het is een fotoboek dat 8 van haar gebouwen van alle kanten laat zien, met steeds een inleiding over de keuzes die gemaakt zijn om er voor te zorgen dat het gebouw bij zijn omgeving past en dat het niet alleen mooi is, maar ook dienstbaar aan de gebruikers. Midden in het boek is een uitgebreid interview opgenomen dat mooi aansluit op de documentaire. Een uitspraak:
“Ik zeg graag van mijn werk: het is visionair en dienstbaar. Dienstbaar niet in de zin van onderdanig, gedienstig. Ik maak gebouwen voor de gebruikers, voor de bevolking. Dat vind ik het mooie van dit beroep. Dat onderscheidt een architect van de kunstenaar. Architectuur is geen autonome kunst. Ik vind wel dat je autonoom moet zijn als architect. Maar een kunstenaar werkt voor zichzelf, een architect voor het publiek.”
Dat doet me denken aan de ambassade van Berlijn, ontworpen door Rem Koolhaas. Tijdens een architectuurreis naar Berlijn kregen we er een rondleiding. Na een lovende film over de beroemde architect hoorden we van het personeelslid dat ons rondleidde hoe het gebouw ervaren wordt door de mensen die er werken. Wat in de praktijk onhandig blijkt, mag niet veranderd worden van de architect. Blijkbaar gaat niet elke architect in de eerste plaats uit van de gebruikers.
De documentaire en het boek, ze vullen elkaar mooi aan. Het boek is in drie talen geschreven (Nederlands, Engels en Chinees). Met foto’s van Harry Cock en Jan Tromp als auteur en interviewer.
Wie op de site van De Architect klikt en in het zoekvak Mecanoo invult, kan nog veel meer geslaagde projecten bekijken.
—
Eerder verschenen op Mijnboekenkast
