Vrouwelijkheid gekoppeld aan moederschap?
[Recensie] In Nederland krijgt een op de vijf vrouwen geen kinderen, om uiteenlopende – en persoonlijke – redenen. Liesbeth Smit, niet-moeder, beschrijft hoe het is om tegenwoordig als vrouw geen kinderen te hebben.
Hoe ga je om met verwachtingen van jezelf maar ook van anderen? Waarom zijn vrouwelijkheid en moederschap aan elkaar gekoppeld? Waarom gaat onze maatschappij ervan uit dat iedere vrouw een kind (of meerdere) krijgt? Liesbeth behandelt dit alles in Echte vrouwen krijgen een kind.
Een handleiding voor iedereen
Liesbeth Smit is door omstandigheden, die ze verder toelicht in haar boek, geen moeder geworden. De reacties die je als niet-moeder krijgt zijn vaak pijnlijk en zelfs beledigend. Liesbeth vond het daarom tijd om te spreken over het niet-moederschap en heeft dit in een boek gevormd die voor zowel moeders, vaders, niet-moeders en niet-vaders, jeugdigen met twijfels en dus eigenlijk iedereen aan te raden is.
“Ja, ik zal altijd een vrouw zonder kinderen blijven en daar heb ik vrede mee. Maar ik ben natuurlijk veel meer dan dat” (p. 8).
Bovenstaande zin is iets wat veel naar voren komt in het boek. Reacties die niet-moeders regelmatig krijgen zijn bijvoorbeeld “Dan heb je lekker veel tijd”, “Je weet pas wat moe zijn is wanneer je kinderen hebt” en “Maar wie zorgt er later dan voor je?”. Smit maakt in haar boek duidelijk dat een vrouw zonder kinderen echt een vrouw is en veel meer is dan een ‘niet-moeder’. Dit bespreekt ze in vijf hoofdstukken waarbij ze haar eigen ervaringen, maar ook die van anderen, naar voren laat komen. Daarbij legt ze de vinger precies op de gevoelige plekken en spreekt ze op over het leven van een niet-moeder.
Proudmommy’s
“Maar hou je dan niet van kinderen?” is ook een vraag die vaak gesteld wordt aan vrouwen zonder kinderen. Niet-moeders krijgen vaak het vooroordeel dat het feministische, reizende vrouwen zijn, die veel woede in zich voelen en altijd een kat hebben. Liesbeth vindt dat dit beeld veranderd moet worden, want niet-moeders zijn veel meer dan dat. De manier waarop ze dit doet is door heel openhartig te spreken over het niet-moederschap. Dit doet ze echter op een manier zonder anderen aan te vallen. Veel niet-moeders vinden kinderen fantastisch en begrijpen echt wel dat je via social media laat zien hoe dol je bent op je kinderen! De #proudmommy’s (een veel gebruikte hashtag die Smit ook naar voren laat komen in het boek) worden niet aangevallen en juist met respect behandeld.
Naast dat het een enorm openhartig boek is, komen er ook regelmatig humoristische stukken in voor. Niet-moeder zijn kan door allerlei verschillende redenen komen, ook door bijvoorbeeld te kiezen voor het niet-moederschap. Smit haalt in dit boek dan ook de voordelige kanten aan een kinderloos leven aan, op een leuke manier. Zo beschrijft ze bijvoorbeeld dat de Efteling, ook zonder kinderen, voor altijd leuk blijft!
Liesbeth Smit is historicus en freelancejournalist voor een aantal vrouwenbladen. In 2017 debuteerde ze met Ik moet nog even kijken of ik kan. De stille revolutie van de introverte mens en in 2019 verscheen Echte vrouwen krijgen een kind, welke nu opnieuw is uitgegeven bij Rainbow uitgevers, met een inhoudelijke update en nieuw voorwoord.
Smit belicht op allerlei verschillende manieren het niet-moederschap. Dit doet ze bijvoorbeeld ook door seksisme, wat op dit moment een veel besproken onderwerp is, aan te halen. Wanneer men het heeft over seksisme denkt men vaak aan mannen, echter is het zo dat wanneer het op moederschap aankomt, seksisme merendeel door vrouwen gepleegd wordt. Ze legt hierbij uit dat het over het algemeen semi-plagend gedaan wordt door ‘grappige’ vragen te stellen, vaak zonder bewust iemand te willen kwetsen. Volgens Smit zit hier ook juist het gedeelte waarmee we de taboe kunnen doorbreken. Stop met het maken van deze grappen en praat open (als iemand daar zelf ook voor open staat uiteraard) over het niet-moederschap.
De ervaringen van verschillende niet-moeders in allerlei omstandigheden maken dit boek natuurlijk heftiger omdat de tekst dan een beeld begint te vormen. De informatie die Smit deelt in combinatie met de ervaringen maken het geheel juist prettig om te lezen. Zo kan je de tekst koppelen aan waargebeurde verhalen en er dus een beeld bij krijgen. Voor veel vrouwen zal er op deze manier herkenning te vinden zijn en wellicht een stukje troost, want, als niet-moeder, ben je ook echt een vrouw!
Echte vrouwen krijgen een kind is een openhartig non-fictie boek over het niet hebben van kinderen en de taboes die daaraan kleven. Het is een stapje naar een revolutie waarbij niet-moeders ook als iets normaals gezien gaan worden en waarbij de maatschappij er niet altijd maar vanuit gaat dat een vrouw moeder zal worden.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
