Kleine roman over omgaan met ziekte en dood
[Recensie] Het kussen van satijn dat hier bedoeld wordt, is, om maar met de deur in huis te vallen, het kussen dat in de grafkist is gelegd. Het boek is een familiegeschiedenis waarin de relaties, ziekte en dood van een familie wordt beschreven.
De ik-figuur heeft een vader die in de zorg werkt en zelf wordt opgenomen in een psychiatrische kliniek. Dit duurt jaren. Moeder blijft hem jarenlang bezoeken, maar besluit op een gegeven moment dat zij wil scheiden. Dan wordt zij zelf ook ziek. Hartklachten en een hoge bloedsuiker. Ze belandt in een rolstoel. De hoofdpersoon van het boek heeft ook nog een broer en zus, Sander en Eve, die in het verhaal een kleine bijrol spelen. Ondanks dat Gerda ( moeder) en vader gescheiden zijn, blijven ze met elkaar omgaan.
In het boek zijn flashbacks opgenomen die de jeugd van de ik-figuur beschrijven. Ook zijn er flashbacks die terug gaan naar de Tweede Wereldoorlog. Daardoor valt uit te rekenen dat de roman zich af moet spelen rond 2005.
In het boek worden beschrijvingen van alledaagse zaken afgewisseld met ervaringen en aanduidingen hoe de relaties tussen de gezinsleden lopen.
“De afstand naar de bakker in Bilthoven bedroeg heen en terug drie kilometer, dat heb ik later uitgerekend. Drie kilometer, dat is amper tien minuten op de fiets, een minuut of twee met de auto. Maar te voet is dat voor een jongetje van vijf een zeer lange afstand en eind jaren 40 heel eenzaam: veel verkeer was er nog niet tussen de dorpen, ook niet op zaterdagmorgen, als ik drie broden moest halen en soms een ontbijtkoek. Waarom ging moeder niet zelf? Had ze een tik van haar moeder meegekregen? Compenseerde ze met de opdracht haar jeugdfrustraties als pleegkind?”
Moeder weet dat zij gaat sterven en neemt zelf haar uitvaart ter hand, waarbij zij eigenhandig een dominee inschakelt, de dominee die moeder al jaren bezoekt.
Een kussen van satijn beschrijft op aangrijpende wijze hoe mensen in situaties van ziekte en dood met elkaar om kunnen gaan, elkaar afstoten en aantrekken, naar elkaar toe kunnen groeien. De alledaagsheid van de gebeurtenissen wordt op liefdevolle wijze beschreven.
De auteur Lucas Vastenhout is een 78 jaar en opgegroeid in een gezin waar de ouders ziekenverzorgers waren in de psychiatrie. Hij heeft twee zonen en twee dochters en woont in Haarlem. Hij schreef nog twee romans en een dichtbundel. Ook in Een kussen van satijn verwerkt hij een aantal gedichten.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
