"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Een wereld vol patronen. De geschiedenis van kennis

Maandag, 2 maart, 2020

Geschreven door: Rens Bod
Artikel door: Djoeke van Netten

[Recensie] Rens Bod lijkt zichzelf een onmogelijke opdracht te hebben gegeven. Een wereld vol patronen gaat over dé geschiedenis van kennis, en
daarbij heeft hij zichzelf geen enkele temporele, geografische of disciplinaire beperking opgelegd. Het boek vertelt een min of meer chronologisch verhaal van de activiteit die wij wetenschap zijn gaan noemen: van 2,5 miljoen jaar geleden tot en met een kijkje in de toekomst. Het bevat voorbeelden uit regio’s en culturen van over de hele wereld, over mannen én vrouwen die zich bezighielden met onder meer astronomie, wiskunde, geneeskunde, taalkunde, muziekwetenschap, rechtsgeleerdheid en geschiedschrijving. Het bepaald lidwoord in de titel laat zien dat er een constante zit in al die activiteiten: mensen zochten en zoeken naar patronen en naar de onderliggende principes die die patronen zouden kunnen verklaren. Dit is “typisch homo sapiens” aldus Bod, hoogleraar digital humanities aan de Universiteit van Amsterdam, die trouwens ook beweert dat zonder hedendaagse digitale collecties en methoden dit boek niet in één leven geschreven had kunnen worden.

Een wereld vol patronen is uiteindelijk geen onmogelijk boek geworden. Het is ambitieus en indrukwekkend, maar soms noodgedwongen oppervlakkig en fragmentarisch: er staat ook van alles níet in. Bod zelf stelt ook geen totaaloverzicht geschreven te hebben, bovendien geeft hij eerlijk toe geen specialist in al die wetenschappen te zijn. Vandaar de vermelding van zijn e-mailadres aan het eind van de inleiding: suggesties en kritiek zijn welkom. Dit is ook een boek met een boodschap, niet alleen over het decentraliseren van Europa en het (her)waarderen van vrouwen. Het laat ook zien dat de wetenschap, en in het bijzonder de geesteswetenschap, het
waard is om actie voor te voeren.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant