Vier eeuwen Nederlandse walvisvaart
[Signalering] Walvissen zijn vet, en walvisblubber werd zeer gewild toen in het begin van de 17de eeuw werd ontdekt hoe de zoogdieren gevangen konden worden. Tot aan de jaren 1960 hebben Nederlanders op walvissen gejaagd, daarna hield het op om economische redenen – ideeën over bescherming en milieu kwamen daarna pas. De hele geschiedenis van de walvisvaart is nu bijeengebracht in een mooi overzichtswerk. Jaap Bruijn en Louwrens Hacquebord, een maritiem historicus en een archeoloog/fysisch geograaf, beiden met emeritaat, schreven Een zee van traan op basis van eerdere (maar intussen gedateerde) overzichtswerken en nieuw recent onderzoek in verschillende disciplines, onder meer door de auteurs zelf.
De opzet van het boek is chronologisch, waarbij de 19de eeuw er bekaaid van afkomt (twintig pagina’s tegenover zo’n honderd voor elk van de andere besproken eeuwen). Logisch, want na opkomst en bloei in de 17de en de 18de eeuw, kwam er een eind aan “de oude walviswaart”: de dieren waren zo goed als op in de Arctische wateren. Pogingen tot herstel in de 19de eeuw mochten niet baten. Pas na de Tweede Wereldoorlog kwam ook in Nederland de walvisvangst weer op gang, nu in het Antarctisch gebied met gemotoriseerde schepen (de fameuze twee Willem Barendsz-en). Het mooie aan dit boek is dat het niet alleen over de walvisvaart en de walvisjagers gaat, maar ook over walvissen. De biologische aspecten, de verschillende soorten en de aantallen (steeds minder) bepaalden uiteindelijk hoe succesvol de vangst kon zijn.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
