Veel vragen. Weinig antwoorden
[Recensie] Sacha Betthyany is een journalist, woont in Washington en is correspondent in de Verenigde Staten voor een Duitse en Zwitserse krant. Hij stamt af van een oud en bekend adelijk Hongaars geslacht en is geboren en getogen in Zwitserland. Zijn familie is na de oorlog verspreid geraakt over heel Europa. Er is een Wikipedia pagina over het geslacht Betthyany en die liegt er niet om. Veel adelijke namen en een lange lijst met kastelen en burchten die de familie toebehoorden. Uiteraard heeft de familie ook een eigen website.
Zijn zoektocht begint op het moment dat hij een schokkend krantenartikel over zijn oudtante Margit onder ogen krijgt. Gravin Margit Thyssen-Batthyany blijkt betrokken te zijn geweest bij één van de gruwelijkste misdaden die er aan het eind van de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s werd gepleegd. Alleen de feiten zijn op dat moment bekend: een paar weken voor het einde van de oorlog gaf Margit een groot feest in het familiekasteel in het Oostenrijkse stadje Rechnitz. Rond middernacht verliet een aantal gasten het kasteel en vermoordde 180 joden die vlakbij op deportatie naar de kampen wachtten. Wat er die nacht precies is gebeurd bleef lange tijd onduidelijk.
Sacha gaat op onderzoek uit en dat voert hem naar het Hongarije van vóór de oorlog en naar het Oostenrijk en Zwitserland van nu. Hij ontmoet en spreekt een aantal interessante mensen die hem meer kunnen vertellen over die periode van de oorlog en zijn familie. Zijn grootouders blijken niet zulke fijne mensen geweest te zijn maar veel meer over het grote feest en wat er in die bewuste nacht gebeurde komen we in het boek niet te weten.
Sacha lijkt meer op zoek te zijn naar zijn eigen plaats in de geschiedenis van zijn familie. Wat betekent het als je voorouders schijnbaar vreselijke dingen op hun geweten hebben? Als ze moord hadden kunnen voorkomen maar dat niet gedaan hebben? Zijn grootmoeder blijkt een heftig geheim met zich mee te dragen. Sacha vraag zich gaandeweg af of hij uit hetzelfde hout gesneden is. Ben je als nazaat ook medeverantwoordelijk of kun je het van je afschudden? Ondanks het bijzondere verhaal is het geen spannend boek dat je in één adem uitleest. En je vraagt je af of een dergelijke geschiedenis wel door een familielid uitgeplozen en beschreven moet worden. Wellicht was het boeiender geweest om een goede biograaf, die meer afstand kan nemen van dit verhaal, het boek te laten schrijven.
Sacha Batthyany springt hier en daar van de hak op de tak en van verleden naar heden en terug. Het doet wat rommelig aan en ook dat belemmert het doorlezen. Toch laat Sacha ons ook achter met de vraag wat wij zouden doen in een dergelijke situatie. Is het nog wel mogelijk om je honderd procent te verplaatsen in wat deze mensen bezielde of krijgen we daar toch te weinig informatie over. Waarschijnlijk het laatste want veel vragen blijven in dit boek onbeantwoord.
—
Eerder verschenen op Hebban.nl
