Het lijden der mensheid
[Recensie] Koppen, koppen, koppen, als je het oeuvre van schilder Erik Suidman zou moeten samenvatten in één woord dan zou dat ‘koppen’ moeten zijn. Tijdens zijn leven – Suidman overleed als gevolg van een noodlottig ongeluk begin 2018 op 53-jarige leeftijd in India – maakte hij honderden, zo niet duizenden kleine schilderijtjes van twintig bij vijftien centimeter met daarop een kop. Van mensen, van kinderen, van clowns, van dieren, van fantasiewezens. Hele wanden vol. Hij gebruikte die kleine schilderijen om dingen uit te proberen, als oefening voor zijn grote doeken, of gewoon om bezig te zijn. In de zojuist verschenen monografie over zijn leven en werk vertellen de auteurs dat Suidman soms op het maniakale af bezig was met de kleine schilderijtjes, hij ging er altijd mee door, zelfs tijdens het telefoneren. Soms maakte hij er tien op een dag.
Rood
Suidman maakte ook honderden grote doeken, in veel gevallen zijn het ook afbeeldingen van koppen. Het zijn rauwe portretten, levensecht geschilderd, in felle kleuren met de kleur rood als hoofdtoon. Elk schilderij begon voor Suidman met het maken van foto’s van zijn modellen, vaak van vrienden, van bekenden, vaak ook zich van zichzelf. Op veel schilderijen, groot en klein, zie je de markante kop van Suidman zelf. Hij kleedde zijn modellen, probeerde poses uit en schoot tientallen foto’s van ze. Met de beste foto ging hij dan aan het werk. In de serie Vrouwen met boodschappen tassen, kleedde hij de dames aan zoals hij ze uiteindelijk ook op het doek wilde vastleggen. Op basis van de foto probeerde hij daarna zijn modellen zo waarheidsgetrouw mogelijk te schilderen. Poseren, de goede houding vinden, fotografen en dan pas schilderen, dat was zijn werkwijze.
Commentaar op het leven
Met het schilderen deed hij meer dan alleen een perfecte weergave van zijn gefotografeerde modellen maken. Hij voegde iets toe, zijn commentaar op de wereld om hem heen. En dat was niet bepaald een vrolijke kijk op het leven. De serie van honderden kleine koppen noemde hij Het lijden der mensheid. En zo zijn de mensen die Suidman afbeeldt niet bepaald mensen die aan vrolijke kant van het leven staan. Het zijn mensen die lijden, kwijnen, zoeken, huilen, afzien, zich vervelen, het beu zijn en zich afvragen: hoe lang nog? waarom? waartoe?
Suidman, zo lezen we in de monografie, was zelf lang zoekende over wie hij wilde zijn. Na een studie Nederlands werd het schilderen. Hij ontwikkelde zijn eigen stijl, als autodidact. Zijn werk is indrukwekkend, technisch sterk, en de thematiek is snoeihard. Suidmans voorbeelden waren onder andere Lucien Freud en Francis Bacon en je ziet hun stijl in elk schilderij van Suidman terug, al is hij explicieter in zijn thematiek dan Freud en meer plastisch dan Bacon. Met deze grote leermeesters heb je natuurlijk ook geen kunstacademie nodig.
Erik Suidman, de monografie is prachtig eerbetoon aan de veel te vroeg overleden schilder. Het is goed en belangrijk dat dit grote, dikke boek er gekomen is.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
Naschrift. Ik kende het werk van Suidman niet, maar na zijn dood hoorde ik zijn verhaal van zijn broer Donald van BigBusinessPublishing. Donald en ik werken al jaren samen en mijn vormgevingsstudio Twin Media maakt veel boeken op die Donald uitgeeft, zoals het besproken boek hier. Tijdens het crowdfund weekend maart 2018 waar geld werd ingezameld om de monografie te bekostigen kocht ik een klein schilderij van Erik Suidman, een kop natuurlijk, zijn versie van Velázquez’ Paus Innocentius X. Ik maakte hierover al eerder een verslag.
Het boek Erik Suidman verscheen op 5 oktober jl., de dag dat de schilder 55 jaar zou zijn geworden. Momenteel is er nog een expositie van zijn werk te zien in KuuB, Ruimte voor Kunst en cultuur in Utrecht, tot en met 10 november.
Beluister ook het radiofragment over de bespreking van dit boek door Roeland Dobbelaer op Radio 1
