"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Form Follows Fysics

Maandag, 26 april, 2021

Geschreven door: Ronald Rovers
Artikel door: Rijkert Knoppers

Ecomodernisten zijn een en al borrelpraat

Kunnen we woningen materiaalneutreaal bouwen zodat er netto geen materiaal nodig is? Dat is een van de fundamentele vragen die ingenieur Ronald Rovers vanuit zijn onderzoeksbureau RiBuilt stelt.

[Recensie] Natuurlijk is er materiaal nodig als je een gebouw wilt construeren, maar wat als je ervoor zorgt dat het gebruikte materiaal dankzij hergebruik niet leidt tot uitputting van de grondstoffen? Als je dan voor het regenereren van het bouwmateriaal hernieuwbare energie gebruikt, zou je in principe duurzaam en materiaalneutraal kunnen bouwen.   

In zijn nieuwste boek Form Follows Fysics (met knipoog naar “physics”) passeren een groot aantal fundamentele kwesties de revue. Bijvoorbeeld of het verstandig is om dermate hoge flats te bouwen dat er energie verbruikende liften noodzakelijk zijn, terwijl de opbrengst aan passieve zonne-energie gering is. Maar is dit haalbaar binnen met name de huidige drukbevolkte steden? Jazeker! Kijk maar naar Parijs, waar in de binnenstad veel relatief lage gebouwen van vijf of zes verdiepingen staan.  

In een scherp geformuleerd stuk komen vervolgens de opvattingen van de Ecomodernisten aan bod. Een en al borrelpraat van die techno-optimisten, aldus Rovers, die onder meer het pleidooi van de Ecomodernisten voor kernenergie becommentarieert: ‘Kernenergie is niet zonder CO2-emissie. De winning en behandeling van uranium, het bouwen van kerncentrales en het opruimen van al het afval stoot CO2 uit.’ De uitstoot per kWh van een kerncentrales zou evenveel zijn als die van zonne- of windenergie.

Boekenkrant

De nieuwste ontwikkeling rond elektrisch rijden bekijkt Rovers met argwaan. Zo wil Amsterdam 50.000 laadpalen voor de elektrische auto gaan bouwen, wanneer dat moet gaan gebeuren vermeldt het hoofdstuk niet. ‘De auto is inherent slecht voor het milieu, voor de gezondheid vanwege de uitlaatgassen en het geluid, maar ook vanwege het materiaal dat gebruikt is en door de ruimte die gemoeid is met parkeren.’ Opvallend is wel dat het boek nauwelijks onderscheid maakt tussen elektrische auto’s en benzineauto’s, het kost in beide gevallen veel ruw materiaal en energie om de voertuigen te maken. Alle auto’s afschaffen, is het credo, maar hoe goed dat ook voor het milieu zal zijn, het blijft de vraag in hoeverre dit een realistische oplossing is. De Braziliaanse stad Curitiba zou als voorbeeld kunnen dienen vanwege het geweldig openbaar vervoerssysteem, waarbij bussen elke 3 minuten langs komen. Jammer dat er geen antwoord komt op de vraag of deze aanpak voldoende is om een stad geheel autovrij te maken.

Ook het hoofdstuk over het gebruik van zonnepanelen verloopt onbevredigend. Na een terechte constatering dat de fabricage van een PV-paneel natuurlijk het nodige aan materiaal en energie kost, komt het vraagstuk aan de orde wat er gebeurt met de financiële opbrengsten van de zonnepanelen. ‘De verkoper verdient er aan en hij en zijn staf gaan op vakantie. Dat zijn de Chinezen die Amsterdam overspoelen.’ Vervolgens verdient ook de betrokken luchtvaartmaatschappij indirect aan de PV-panelen, met als gevolg dat het luchtvaartpersoneel verwarmde zwembaden in hun achtertuinen gaat aanleggen. Kortom: een grootschalige productie van zonnepanelen is contraproductief. Wat is volgens het boek dan wel de oplossing? Het drastisch terugdringen van de energievraag. Maar… dat levert toch ook geld op voor de betrokkenen? Gaan die energiezuinige huisbewoners met dat bespaarde geld dan niet met vliegvakanties? Of zouden ze dat geld uitsluitend op de spaarbank zetten? Geen sterke redenering!

De bundel van bijna vijftig hoofdstukken zal zeker de discussie omtrent duurzaamheid binnen de gebouwde omgeving stimuleren. Dat is ongetwijfeld de grootste verdienste van Form Follows Fysics. Dat de antwoorden niet altijd even realistisch lijken, stimuleert wellicht het zelf zoeken naar gepaste oplossingen.

Eerder verschenen in TW

Het boek is uitsluitend hier verkrijgbaar: ribuilt.eu

Boeken van deze Auteur: