"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Fout

Woensdag, 26 april, 2017

Geschreven door: Bas Kromhout
Artikel door: Henk Slechte

Wat Hollandse nazi-kranten schreven over Nederland, Joden en het verzet

[Signalering] Fout! heeft veel stof doen opwaaien door het onthullende en ook enigszins activistische karakter. Volgens samensteller Bas Kromhout blijkt nu voor het eerst hoe extreemrechts en onversneden antisemitisch de Nederlandse nationaalsocialistische kranten en bladen waren. Hij heeft hieruit voor de jaren 1940-1945 artikelen verzameld over vijf thema’s: de Nieuwe Orde, de Anti’s (het Verzet), het Antisemitisme, Bloed en Bodem (de Groot-Nederlandse gedachte), en de Wereldoorlog. Kromhout licht ieder hoofdstuk toe, en vijf ‘deskundigen’ geven hun commentaar, verspreid over het boek. De artikelen zijn hedendaags hertaald, wat ze extra indringend maakt, omdat ze daarmee hun archaïsche en afstandelijke karakter kwijtraken. Ieder artikel is voorzien van informatie over het blad waarin het staat, en de auteur. Soms worden ook andere relevante feiten meegedeeld.Het boek geeft daardoor een duidelijk beeld van lijnen naar het heden. Het is een boek met een boodschap. We moeten niet zo relativerend over Mussert en de zijnen denken als historici dat eerder wel deden, en we moeten beseffen dat het extremisme de kop weer kan opsteken.

Twee kritische opmerkingen. Het inzicht dat de NSB antisemitisch was, is niet zo nieuw als Kromhout het doet voorkomen. Ivo Schoffer zag dat al in 1956 in zijn proefschrift, waarin hij schreef dat de antisemitische propaganda vanaf 1937 de NSB-pers kenmerkte. Dat zien overigens alle auteurs over de NSB en de Tweede Wereldoorlog, maar zij verschillen in de nadruk die zij daaraan geven. En tenslotte de commentaren van de deskundigen. Zo moest Chris van der Heijden bij artikelen over uitsluiting uit de volksgemeenschap aan Geert Wilders denken; Evelien Gans wijst bij teksten over ritueel slachten naar de bezwaren van de PVV tegen die praktijk. Die commentaren zijn overbodig en geven het boek een te pamflettistisch karakter. De lezer heeft voor het goede begrip van dit interessante en belangrijke boek meer aan serieuze aandacht voor de ideologische aanloop naar de oorlogsjaren. Die is nu wel heel beperkt.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Heaven

Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur: