Familie kies je niet, die krijg je
[Recensie] Franse vlecht is het nieuwste boek van Anne Tyler, één van Amerika’s geliefdste auteurs. De inmiddels tachtigjarige Tyler heeft al een aantal prijzen in ontvangst mogen nemen zoals de National Book Critics Award en de Pulitzer-prijs en werd hier ook meerdere keren voor genomineerd. Ook behaalde ze tweemaal de long- en de shortlist van de Booker Prize. Veel van haar boeken spelen zich af in Baltimore, Maryland waar ze zelf jaren gewoond heeft.
Het is 1959 als de familie Garrets op vakantie gaat, maar niemand begrijpt eigenlijk waarom. Vader Robin vindt het geldverspilling en is liever aan het werk. Moeder Mercy is het liefst met schilderen bezig dan met de huishouding en de opvoeding van hun drie kinderen. Oudste dochter Alice neemt automatisch de moederrol over en zorgt voor David, het nakomertje van het gezin. Omdat ze graag kokkerelt in de keuken, zet ze zo nu en dan een fatsoenlijke maaltijd op tafel waar niet altijd enthousiast op gereageerd wordt. Middelste dochter Lily is dwars en liever de hort op met jongens dan dat ze thuis is. Het blijft dan ook hun enige vakantie en er wordt nooit meer over gesproken.
Jaren later, als de jongste van het gezin ook het ouderlijk huis verlaat, trekt Mercy zich steeds meer terug in haar atelier. De vlam die ooit tussen haar en Robin brandde, is al tijden geleden gedoofd. Ook de zussen hebben een eigen leven opgebouwd en spreken elkaar nauwelijks meer. Alice, die toch altijd de beste band had met David, krijgt nauwelijks meer contact met hem en het is duidelijk dat hij de familie ontvlucht. Ze voelt alsof het haar taak is om de familie bijeen te houden. Zoals Tyler het mooi verwoord: ‘Families houden van elkaar, maar mógen ze elkaar ook?’ Dat is de boodschap die de auteur wilt overbrengen.
Het is eigenlijk meteen duidelijk dat de vakantie aan het begin van het verhaal een grote rol speelt en dat er iets voorgevallen is, maar niemand weet eigenlijk hoe en wat. Je merkt dat de sfeer onderling steeds negatiever wordt en de gezinsleden geen raad weten met hun emoties. De gesprekken tussen de gezinsleden verlopen stroef en die frustratie en de ongemakkelijke stiltes voelen daardoor levensecht aan. Deze gevoelens lopen als een rode draad door het verhaal en gaan over van generatie op generatie. Deze ontwikkeling vind ik persoonlijk prachtig om te lezen.
Elk nieuw hoofdstuk is een sprong in de tijd en wordt elke keer vanuit een ander perspectief verteld wat het lezen ontzettend boeiend maakt. Diverse familiebanden en meerdere generaties worden aangehaald die op een aangrijpende en levensechte manier verteld worden, zoals we van Tyler gewend zijn en wat voor veel mensen ook herkenbaar zal zijn. Want een hechte band tussen een grootouder en een kleinkind of een tante met haar kleine neefje, blijft altijd sterk toch?
Als je als auteur een pakkend verhaal schrijft over de alledaagse dingen, over de doodgewone mensen die bij jou in de straat zouden kunnen wonen en het resultaat is dat je het aan één stuk door wilt lezen, dan heb je echt iets moois neergezet. Eenvoud op zijn best. De schrijfstijl van Tyler is zo realistisch dat de lezer zich gemakkelijk in het verhaal én in de karakters kan verplaatsen.
—
Eerder verschenen op Perfecte buren
