"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Gapen onder water

Vrijdag, 2 augustus, 2019

Geschreven door: Revka Bijl
Artikel door: Jurgen Timmermans

Mislukken is makkelijk als alles mogelijk is

Gapen onder water is een kleine roman. Een klein verhaal ook nog eens uiterst zuinig op papier gezet. De kleine worstelingen van een bijna-onzichtbare jonge vrouw: Veda. Maar Gapen onder water is vooral dus een kleine en zeer aardige roman.

[Recensie] Alles wat Veda in deze roman wil, is gewoon een gewone jonge vrouw zijn. Niet bijzonder, maar gewoon gewoon. Of dat nu zo moeilijk is? Ja. Al weet niemand precies waarom.

Veda woont met twee vriendinnen in een huis: Nina en Phebe. Nina en Phebe zijn young professionals die het voor elkaar lijken te hebben, maar hun wekkers staan wel extra vroeg: “omdat we high potentials zijn en dus in een supercompetitieve groep zitten, willen we ons extra bewijzen.” Veda is zelf een afgestudeerd geesteswetenschapper en helemaal mislukt, zo voelt ze zich. De vriendinnen zijn vlotte meiden, bij wie alles vanzelf gaat, die verliefd zijn op mister B. en collectief rouwen om de ongeliefde hockeytrainer: “Merel, ben je daar? O, het is zo erg!” Veda herinnert zich “GJ vooral uit verhalen over vreemdgaan en alle meisjes van de hockeyclub veroveren. Er werd zelfs een damesteam opgeheven na een drama rondt affaires met GJ. Dat soort verhalen verdwijnt wanneer je zomaar doodgaat.”

Gapen onder water zit vol ironie als in bovenstaand citaat. Niet helemaal duidelijk wordt of dit een pose is van de auteur Revka Bijl of dat het inherent is aan de situatie waarin deze jonge, veelbelovende mensen in deze tijden zitten. Alles was mogelijk, vertelde men hen, wat je ook studeert. En daarin zit de serieuze ondertoon van de roman: het legt pijnlijk de situatie bloot waarin jonge mensen als Veda nu zitten. Los van de ironie erin is het vooral ook een schets van een generatie die het niet altijd even makkelijk heeft, ondanks of dankzij de keuzes die ze maakt.

Hereditas Nexus

De generatie van Veda, de millennials, werd verteld dat alles mogelijk is, maar is tegelijkertijd de generatie die het níet beter krijgt dan de generatie voor hen. Als Veda – ironisch genoeg – gevraagd wordt op haar oude universiteit te vertellen wat je allemaal kunt met een diploma in algemene cultuurwetenschappen, zegt een oud-medestudent: “Als ik het over kon doen, leerde ik een vak.” Om het beeld van de millennials nog wat te overdrijven introduceert Revka Bijl een uitzendkracht tijdens Veda’s bijbaan: “Nou, ik deed farmacie, maar dat vond ik een beetje saai. Dus nu heb ik een tussenjaar, en straks ga ik naar de toneelschool in New York. Maar mijn vader vindt dat ik ook een beetje moet werken, dus vandaar.” Het beeld van de generatie die niet weet wat ze wil, maar wel onbegrensde mogelijkheden heeft, is duidelijk, maar Bijl toon ook een scheiding tussen hen die hieruit een leven kunnen opbouwen zoals Nina, Phebe, en de uitzendkracht Claudine, en hen die mislukt zijn: Veda. Want Veda zit in die koffietent (ja) hopeloze sollicitaties te schrijven, omdat het niet goed is om de hele dag thuis te zitten.

De vraag is: wat doet Veda verkeerd? Maar dan gebeuren er dingen: Veda krijgt een echte baan en ze ontmoet de elfjarige Kyra die weigert naar vioolles te gaan. Kyra beslist zelf wat ze wel en niet doet, Veda loopt wat rond op kantoor en volgt bevelen.  En Veda drinkt daar wiener melange: wat “precies de mix is van veilig kind-zijn en als volwassene in een kantoor rondhobbelen.” Niet-volwassen-zijn is een fulltime job.

Ironie heeft de hoofdrol in deze debuutroman van Revka Bijl, wat soms vermoeiend wordt, maar wat zorgt dat de roman heerlijk makkelijk wegleest. En tegelijkertijd schetst het een duidelijk en zeer herkenbaar beeld van een generatie die op drift is. Mislukken is namelijk makkelijk als verteld wordt dat alles mogelijk is. Veda uit Gapen onder water heeft geen reden om mislukt te zijn en toch is ze dat. Maar misschien schuilt er hoop in de eigenzinnige en elfjarige Kyra die het heft in eigen handen neemt.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Gapen onder water

Gapen onder water

Gapen onder water