Op reis naar artistieke verdieping
[Recensie] De Van Vlissingen Art Foundation is belangrijk voor jonge kunstenaars. Sinds 2008 ondersteunt ze talentvolle beeldend kunstenaars en helpt ze hun grenzen te verleggen, de wereld te verkennen, inspiratie op te doen en daardoor nieuwe stappen te zetten in hun kunstenaarschap. Eén kunstenaar per jaar krijgt een reis naar een bestemming van eigen keuze aangeboden, een daaruit voortvloeiende publicatie én een tentoonstelling. Niet voor niets heet de reeks boeken ‘Inspiratie’. Dit jaar staat Geertje van de Kamp (1986) centraal. Ze wordt geïnspireerd door gevouwen papier en het is dan ook niet verwonderlijk dat ze naar Japan reisde.
Geertje van de Kamp in Japan is een prachtig, evenwichtig boek geworden, waarin je in woord en beeld het proces kunt volgen dat Geertje heeft doorgemaakt. De in heldere taal geschreven teksten van Maarten Buser (1991), dichter en kunstcriticus, brengen in drie grote hoofdstukken verdieping aan. In het eerste deel krijgen we zicht op wie Geertje van de Kamp is en volgen we haar artistieke ontwikkeling tot aan de reis naar Japan. Niet voor niets draagt dit deel de titel ‘Binnenwereld/Buitenwereld’. Buser begint bij het moment dat kinderen muizentrapjes vouwen: twee stroken papier die samen een ruimtelijke vorm worden. In feite de essentie van het werk van Van de Kamp: de verwondering van de transformatie van twee dimensionaal naar driedimensionaal. Patronen zijn voor haar belangrijk evenals de fascinatie voor vouwen en de geometrie. Ze zet dat om in haar schilderijen van acrylglas, die ze vanaf 2017 maakt. Acrylglas is minder breekbaar als gewoon glas en laat meer licht door. Elk werk bestaat uit twee beschilderde glazen platen met een ruimte ertussen. Dat zorgt voor diepte. Door de achterste plaat wat van de muur te hangen ontstaat er extra diepte. Zo ontstaat schaduwwerking en reageren de geometrische vormen op elkaar. Door de werking van het licht is een kunstwerk steeds anders, kijk je er anders naar, het vibreert als het ware.
Het tweede deel van het boek heeft als titel ‘Buitenwereld/Binnenwereld’ en gaat over de invloed van de reis op haar kunstenaarschap. De strenge orde die in Japan heerst, de discipline, maar anderzijds de overdaad aan informatie en veelkleurigheid komen aan de orde. Maar er zijn er ook rituelen, er is rust. Ze ziet overal de shide, een wit stuk papier in de vorm van een bliksemschicht, het symbool van de bescherming tegen kwade geesten. Een andere vorm van de shide is die van een ‘huisjes vorm’, in de vorm van een h. Ze ziet er de origami kraanvogel, die het symbool voor vrede is geworden en waarvan er soms vele in strengen aan elkaar verbonden worden. Ze komt erachter dat de Japanse buitenwereld de vertaling is van de collectieve binnenwereld.
De foto’s en de kleuren van tempels en steden, de hectiek van de stad tegenover de rust van de tempel ondersteunen de tekst prachtig. De vormgever, Gert Jan Slagter heeft met veel gevoel gespeeld met details. Zo begint ieder hoofdstuk met een kenmerkend beeldelement dat Van de Kamp in haar nieuwe werk gebruikt, zoals de shide. Schetsen die de kunstenares maakte naast de vertaling ervan in details van haar nieuwste werk, de papieren strengen van kraanvogels, glazen gebouwen met geometrische figuren tegenover de rommeligheid van een gebouw aan de achterkant maken het boek tot een heerlijk kijkboek, maar zorgen er ook voor dat het de invloed van de reis die Geertje maakte op haar werk illustreert.
Teruggekomen in Nederland gaat ze aan het werk om wat ze gezien heeft te vertalen. De resultaten zijn full colour de publicatie opgenomen: een feest voor het oog. De vaak bonte kleuren uit het dagelijks leven van Japan zie je terug, de geometrische vormen, het strakke, maar ook de verstilling, het zoeken naar de eenvoud. Geertje heeft haar artistieke zoektocht vormgegeven in werken waarin het gaat om balans, reflectie, het werken met licht, schaduw, vorm, kleur. Het is mooi om die zoektocht ook in woorden te volgen. Treffend is de titel van het laatste hoofdstuk dan ook ‘Omklappen.’ De shide werd een belangrijk element in haar werk. Van de Kamp combineert het wit van de shide met oranje een kleur die verwijst naar de tint van de balken van de Fushimi Inari-taisha- heiligdom in Kioto. De cicade, die overal in Japan voorkomt en verwant is aan de shide zien we in een reeks werken terug. Het groen van de cicade verwijst naar de natuur. De vorm van de hele cicade is te vinden op de achterplaat van acrylglas. Op voorplaat van het kunstwerk zie je hoe Van de Kamp speelt met de vormen van de schilden van de cicade: ze verschuiven wat ten opzichte van elkaar, ze vertonen afsnijdingen. Het levert krachtige, spannende composities op, die leiden tot verwondering bij de kijker, net zoals Geertje waarschijnlijk vroeger zich verwonderde over de muizentrapjes.
De tentoonstelling is tot en met 10 januari 2021 te zien in het Singer Museum in Laren.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
