"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Geloof & secularisatie in een seculiere samenleving

Zondag, 21 november, 2021

Geschreven door: Jozef de Kesel
Artikel door: Evert van der Veen

Andere visie op secularisatie

[Recensie] In dit boekje onderzoekt de Belgische aartsbisschop Jozef de Kesel eerst het thema secularisatie en vervolgens denkt hij na over de plaats van de kerk in de veranderde samenleving die hiervan het gevolg is. De kerk is immers niet meer het duidelijk aanwezige instituut van vroeger en verliest momenteel in snel tempo invloed en leden.

Ontkerkelijking wordt meestal als verlies beschouwd maar Jozef de Kesel kijkt daar toch iets anders tegenaan. Hij wil geen waardeoordeel aan de kleiner wordende kerk verbinden maar beschouwt het als een gegeven dat we dienen te aanvaarden. Hij voorziet dat het christendom misschien wel uit Europa verdwijnt en vindt dat een kleine kerk, aan de rand van de maatschappij, past bij het wezen van de kerk.

Jozef de Kesel begint zijn beschouwing met een historische terugblik op het Europese christendom dat eeuwenlang dominant was en kijkt hoe christelijke gemeenschappen in Azië en Afrika functioneren in de marge. Zij accepteren die situatie maar ze willen tegelijk in die samenleving getuigen van het evangelie zijn.

Biedt dit de westerse kerken perspectief? Een kleinere kerk kan wellicht Gods liefde bemiddelen. Jozef de Kesel vindt daarvoor inspiratie bij Paulus die wel vele nieuwe christelijke  gemeenten stichtte maar in zijn brief aan de Romeinen schrijft dat zijn taak in het oostelijk Romeinse Rijk voltooid is terwijl de grote meerderheid van de bevolking nog niet tot een christelijke gemeente behoort. Zou die ontspannen houding van Paulus ons vandaag kunnen helpen? Als Paulus accepteert dat christenen een kleine gemeente in een stad vormen dan hoeft de kerk in onze tijd niet krampachtig te streven naar een invloedrijke machtspositie.

Boekenkrant

Deze visie lost actuele problemen van kerkverlating, vergrijzing, overtollige kerkgebouwen, financiële tekorten, krimpende ledenaantallen niet op maar kan ons misschien wel helpen om anders tegen de huidige werkelijkheid aan te kijken. De kerk wordt ontegenzeggelijk kleiner maar waar het om gaat is dat zij misschien wel bewuster en meer overtuigd gestalte geeft aan haar identiteit.

Jozef De Kesel werd in 1972 tot priester gewijd en werd in 2002 tot bisschop van Mechelen-Brussel gewijd en sinds 2015 is hij aartsbisschop van Mechelen-Brussel.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles