Aanwijzingen voor geluk
[Recensie] Tal Ben-Shahar is docent aan de Harvard universiteit in de VS. In dit boek Gelukkiger, wat er ook gebeurt verwerkt hij eigen ervaringen over geluk en ongeluk. Wat is geluk en hoe zie je dat? Het antwoord zal altijd persoonlijk van aard zijn en dat kan ook niet anders. Ieder mens zal geluk in andere aspecten van het leven vinden, afhankelijk van persoonlijke visie en verwachtingen.
Volgens de auteur heeft geluk alles met welzijn te maken en zijn daaraan vijf aspecten te onderscheiden: spiritueel, fysiek, intellectueel, relationeel en emotioneel.
Gelukkiger, wat er ook gebeurt is praktisch en toegankelijk van aard, zeer bruikbaar daarom, maar dat neemt niet weg dat de handreikingen wel theoretisch onderbouwd zijn. Er zijn ook oefeningen en opdrachten om de aanwijzingen toe te passen en dat maakt van dit boek ook een werk- en doeboek.
Belangrijk is de constatering dat geluk niet wil zeggen dat het leven perfect is want geluk omvat ook de minder gemakkelijke aspecten van het leven. Geluk is geen streven naar het bijna onbereikbare maar is realistisch van karakter. Daarom is het goed dat Tal Ben-Shahar benadrukt dat stress bij het leven hoort. Het ultieme geluksgevoel probeert dat niet krampachtig te onderdrukken of weg te wuiven maar accepteert dat het leven soms moeilijk kan zijn. Ook het erkennen van fouten en daarvan leren, hoort hierbij.
Goed is dat Tal Ben-Shahar noemt dat kinderen mogen leren om met tegenslagen om te gaan. Dat lijkt mij voor de huidige generatie kinderen een belangrijk maar ook kwetsbaar punt want de kinderen die nu geboren zijn en worden, zijn meestal – er zijn vele uitzonderingen in sociaal zwakke milieus – gewend zijn aan een hoge levensstandaard en door veel ouders behoorlijk in de watten worden gelegd. Ik heb de indruk dat kinderen dit tamelijk normaal vinden en dat kun je hun niet kwalijk nemen want zo groeien ze nu eenmaal op in onze tijd. Misschien dat de huidige coronacrisis hier verandering in brengt en dat kinderen daarin ontdekken dat het leven niet in alle opzichten maakbaar en planbaar is.
Aardig bij het fysieke aspect is dat het belang van lichaamsbeweging wordt genoemd waaronder dansen. Het schilderij kinderspelen van Bruegel uit 1560 dient hierbij als een oude maar actuele illustratie. Zang en dans kan mensen inderdaad blij maken!
Waar je niet direct aan zou denken is het prikkelen van de nieuwsgierigheid dat onder het intellectuele aspect wordt genoemd. Het doet mensen goed wanneer ze nieuwe dingen ontdekken die hun leven kunnen verdiepen.
Mensen zélf zijn wel de grootste bijdrage tot geluk: ‘Relaties blijken de grootste bijdrage aan geluk te leveren – in het bijzonder intieme, sociale, steunende betrekkingen met familie en vrienden’ (p. 136). Die constatering past bij de geciteerde dichtregel van John Donne: ‘niemand is een eiland’. Dit handzame boek is een praktische gids om over na te denken en zelf in praktijk te brengen.
