Wie is Harry Piekema?
[Recensie] Geraakt van Hans Münstermann heeft twee sterke gedeeltes. Bij de start van de roman weet Münstermann de lezer meteen te boeien door een licht ironische schets te geven van het Amsterdam in de jaren tien van deze eeuw. Het nieuwe Rijksmuseum is net geopend en een schilderij van Jan van Scorel, Maria Magdalena, blijkt beschadigd te zijn. Later ontdekken de curatoren van het Rijks dat het schilderij nep is, een vervalsing, maar waar is het origineel?
Tegelijkertijd bivakkeert een groep Koerden op het museumplein om te protesteren tegen hun behandeling door de Turkse regering. Steeds meer Koerden sluiten zich er bij aan, het plein raakt overvol en langzaamaan nemen de demonstranten ook het museum over. Geert Wilders roept er schande van en wil in Amsterdam komen protesteren tegen de ‘bezetting van Amsterdam’. Tussen al het gekrakeel zoekt Andreas Klein, het alter ego van Münstermann, bekend uit zijn eerder romans, zijn weg. Hij wil een nieuw boek schrijven, een biografie over de niet bij het grote publiek bekende blueszanger Robert Eden, die een ernstige ziek is. Klein kent Eden zijdelings, ze zijn elkaar telkens toevallig tegen gekomen en er is een vriendschap op afstand ontstaan. Zijn uitgever vindt het een slecht plan, “Waarom schrijf je niet een biografie van een bekende Nederlander, waarom niet van Harry Piekema?” vraagt hij. Tegelijkertijd moet de schoonvader van Klein een operatie voor een kunstheup ondergaan en begeleidt zijn vrouw zijn schoonvader in een ziekenhuis in Twente als er complicaties optreden.
Dat is de veelbelovende start van Geraakt. Münstermann schrijft korte heldere zinnen, nergens zijn ze dichterlijk of literair, het leest eerder als een droog journalistiek verslag, maar omdat je meteen benieuwd bent hoe alle deze verhaallijnen met elkaar te maken hebben neem je de stijl maar voor lief.
Passages over de ontwikkelingen over het onderzoek naar het schilderij, de Koerden op het museumplein en Wilders reacties, wisselen elkaar af met de beschrijving van Kleins onderzoek naar zijn nieuwe boek en informatie over de steeds ernstiger wordende complicaties na de operatie van zijn schoonvader. En dat gaat zo even door, de roman verliest vaart en zakt als een plumpudding in elkaar als er helemaal geen plot blijkt te zijn. Wilders houdt zijn toespraak in Amsterdam, van een revolte komt het niet, over het onderzoek naar het vermiste schilderij komen we niets meer te weten, de schoonvader kan nooit meer lopen, de blueszanger gaat dood. En dat is dan dat. Geen ontknoping, niets, je hebt het gevoel honderdvijftig bladzijden voor nop te hebben gelezen. Honderdvijftig bladzijden die ook nog eens niet mooi geschreven zijn. Als Münstermann heeft willen vertellen dat alles van toeval aan elkaar hangt en dat niets met elkaar te maken heeft, dan is dat goed gelukt. Als hij al die verhaallijnen alleen heeft gebruikt om Kleins gedachtegangen telkens te kunnen opvoeren, dan heeft hij een heel slecht boek geschreven.
De roman heeft nog een lichtpuntje, aan het einde, het tweede sterkte punt van Geraakt. Om de spanning op te voeren noemt Münstermann aan het begin van de roman de bijzondere, eerste ontmoeting tussen Alexander Klein en de blueszanger. Het was tijdens een treinstoring ergens aan het begin van de eeuw, ze zaten tegenover elkaar en raakten aan de praat. Robert Eden vertelt over zijn ontmoeting, ook in de trein, met een jongedame in 1977, in Duitsland. Geraakt eindigt met een detailbeschrijving van die ontmoeting in Duitsland waarin Eden, ‘what’s in a name’, de liefde van zijn leven vond en weer heeft moeten laten gaan. Ze wisten dat ze voor elkaar bestemd waren, maar van een relatie kon het niet komen. De herinneringen aan die onvervulde liefde hebben zijn verdere leven bepaald, een leven lang vol van een onvervulde liefde. Dat is dan weer een mooi thema en hier laat Münstermann zien dat hij wel degelijk kan schrijven. Het had een mooi kort verhaal kunnen zijn.
En wie zich net als ik afvraagt wie in godsnaam Harry Piekema is? Dat blijkt die acteur te zijn die 10 jaar als filiaalmanager in AH reclames rondliep. Ach, Ach, wat een grap.
—
Voor het eerste gepubliceerd op De Leesclub van Alles
