"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Geronimo

Donderdag, 4 juni, 2015

Geschreven door: Leon de Winter
Artikel door: Johan Bordewijk

Kill or capture

Tom Clancy. Leon de Winter noemt die naam niet voor niets in zijn nieuwe boek. Geronimo heeft namelijk alles van een politieke thriller, met spionage, geheime diensten, elite-eenheden van het leger en veel geweld. Maar De Winters ambities reiken verder dan het actieverhaal: het is een serieuze, literaire roman met de ingrediënten van een blockbuster.

Alles draait om de dood van Osama bin Laden. Op 2 mei 2011 werd hij gedood door Amerikaanse Navy SEALs in zijn huis in Pakistan. Met dit gegeven slaat De Winter aan het fantaseren; het boek is een voorbeeld van faction, een verzonnen geschiedenis gebaseerd op feitelijke gebeurtenissen. Cruciaal is de opdracht die gold voor het uitschakelen van bin Laden: ‘kill or capture’. Omdat Osama zich ongetwijfeld zou verzetten, was dit in feite een vrijbrief om hem te doden. Het lichaam is na de actie verdwenen, dus niemand heeft kunnen controleren of hij inderdaad dood was. En zo staat de deur wagenwijd open voor allerlei complottheorieën, iets waar De Winter ruimschoots gebruik van maakt. In zijn verhaal is Osama niet dood, maar gevangengenomen en dient hij als inzet van een smerig spionage- en contraspionagespel.

Hiernaast gaat het boek ook over de afgezwaaide commando Tom Johnson, het Afghaanse moslimmeisje Apana en de christelijke Pakistaan Jabbar. Hun levens zijn op een dramatische manier met elkaar en met de dood of het verdwijnen van Osama bin Laden verbonden.

Souplesse en schrijfgemak

Geronimo is soepel geschreven, leest makkelijk en vloeiend, en is zowel onderhoudend als spectaculair. De Winter weidt uit over alle details van de mogelijke gebeurtenissen rond de operatie op 2 mei 2011. Hij smeedt een interessant complot waarin de Navy SEALs hun eigen interpretatie van de opdracht geven. Door die souplesse en het schrijfgemak mist het verhaal veel van de rauwheid die de setting vraagt. Vooral de vijandschap die Osama voelt blijft daardoor vlak:

Boekenkrant

Haat was zijn brandstof. In de momenten van diepste wanhoop had hij altijd hoop gevonden in het hitte van zijn haat. De haat die door zijn vreze voor Allah werd gevoed. Christenen en Joden meenden te weten wie hun God was, en dat was een lachwekkende gedachte, alsof een mens met zijn beperkte brein het universele brein van God kon doorgronden – nee, Allah was onkenbaar, immens onkenbaar en uitte zich logisch of onlogisch wanneer het Hem zinde.

Mooi is dat de Winter ook de menselijke kant van de meest gehate terrorist van de afgelopen jaren laat zien; hoe hij met een brommer door de nacht rijdt en de bedelende Apana onder zijn hoede neemt. Zo ontstaat een contrast van haat en mededogen in een persoon. Het geeft bin Laden diepte. Dat menselijke is overigens aan het personage Tom niet besteed; die ziet in hem alleen de meedogenloze moordenaar. Toms rol zorgt voor een ander contrast met het spionageverhaal, een relaas met literaire inhoud over binding en verantwoordelijkheid. Tom heeft tijdens een missie in Afghanistan de zorg voor Apana op zich genomen. Als ze verdwijnt en als bedelares probeert te overleven, gaat hij uit een gevoel van vaderlijke liefde naar haar op zoek en komt zo direct in contact met de verwikkelingen rond bin Laden.

Geronimo ontvouwt een waanzinnig complot met vele dimensies, verdiept door de thematiek van haat en schuldgevoel. De Winter heeft dat knap met elkaar verweven. Maar het gemak waarmee de Winter al die ballen in de lucht houdt, werkt hier ook tegen hem. De bitterheid van de personages en de situatie wordt op geen enkel moment invoelbaar. Het verhaal kabbelt een beetje voort, en mist daardoor de scherpe randen die het complot en de setting goed konden gebruiken.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur: