"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Gesprekken met mijn tuinman

Vrijdag, 3 september, 2021

Geschreven door: Henri Cueco
Artikel door: Elisabeth Francet

Diepzinnige kijk op leven en dood

“‘We vertrekken zondagochtend om vier uur, nemen onze boterhammetjes mee, stoppen om te eten, zijn tegen twaalven bij de zee, gaan op het strand zitten, spreiden onze handdoeken uit, eten broodjes, drinken koffie, gaan pootjebaden. (…) We blijven twee uur op het strand en dan gaan we weer terug. Dat is meer dan genoeg. Op de terugreis wordt het meest gezongen. Later wordt het rustig en valt iedereen in slaap. We stoppen halverwege om te pissen.’
‘Hou je van de zee?’
‘Ik vind het best.’
‘Je klinkt niet echt enthousiast…’
‘Het schijnt dat de zee krop voorkomt,’ zegt de tuinman na zijn jaarlijkse uitstapje met de vrouw naar zee tegen de kunstenaar, terwijl hij hem een pas geoogste krop sla voorhoudt. De kunstenaar antwoordt met lange stiltes (‘…’) op de verzuchtingen van de man die zijn moestuin aanlegt en hoort welwillend diens reisverslag aan.”

[Recensie] Terwijl de kunstschilder onverstoorbaar onkruid en molshopen tekent, sakkert de tuinman op diezelfde dingen. Met een schuin oog bekijkt hij de ‘frutseltjes’ van de kunstenaar en legt hem omstandig uit hoe de oogst van de moestuin rijker kan worden. Beide heren kijken met een andere blik naar hun omgeving en spreken een verschillende taal. Niettemin luisteren ze aandachtig naar elkaar. Ze leren van elkaar.

“‘Wat maakt de tuin mooi?’
‘Dat de groenten er goed groeien, en dat er orde is.’
‘O ja, orde… Als bij een militair défilé, dus. Vind jij dat mooi, een défilé?’
‘Ik heb het over de tuin.’
‘Je had het over orde.’”

De tuinman geeft de kunstenaar tips over het onderhoud van zijn tuin en de praktische kant van het leven. Op zijn beurt leert de kunstenaar de tuinman naar kleur en vorm kijken en onderricht hem over abstracte kunst en metafysica. De gebruikelijke kletspraatjes en het bekvechten gaan over in lange, filosofische gesprekken tot diep in de nacht. Aanvankelijke kameraadschap groeit uit tot hechte vriendschap.

Dans Magazine

Geleidelijk aan laat de kunstenaar zijn metafysische benadering van het leven en zijn intellectuele bewoordingen achterwege. De tuinman van zijn kant formuleert zijn gedachten en gevoelens steeds zorgvuldiger. Er sluipen metaforen en schakeringen in zijn betoog. Naarmate de tuinman meer filosofeert en fantaseert, wordt de kunstenaar pragmatischer. Ze lijken van plaats te wisselen. Hun gesprekken worden allengs excentrieker. Soms ontsporen de woorden. Er is iets aan de hand…

Gesprekken met mijn tuinman is een sprankelend boek vol bevlogen, rechttoe rechtaan-dialogen die gaandeweg een diepzinnige kijk op het leven en de dood onthullen.

Eerder verschenen op Geendagzonderboek