Hoe Europa er voorbij Zundert uitzag
[Recensie] Dit boeiende boek zal de generaties die vóór het verdrag van Schengen (1985) door Europa reisden veel herkenning geven. Lörzing heeft vanaf circa 1965 als lifter en met een oude bestelbus heel Europa afgereisd,
toen er nog een IJzeren Gordijn bestond en in het westen echte grenzen en je overal in een andere munt moest betalen. Wereldreizigers van nu kunnen er verrassende informatie in vinden. Zo beschrijft Lörzing de zonegrens die tot 1990 de twee Duitslanden hermetisch van elkaar scheidde. Stelde de grens tussen Nederland en België weinig voor en was die met West-Duitsland al wat strenger, de Innerdeutsche Grenze tussen de WDR en de DDR was een klasse apart. Mannen die in de jaren ’60 hun dienstplicht vervulden zullen de beschrijving van de NAVO-oefeningen op de Lüneburger Heide herkennen. De Nederlandse militairen gingen
daar in kolonnes heen en waren gelegerd in het kamp Bergen-Hohne, vlakbij de zonegrens. Lörzings weergave van het legerkamp en het steenkolenengels dat er als voertaal diende, is treffend. Hij beschrijft ook de angstgevoelens bij soldaten die voor het eerst zo dicht bij de veronderstelde vijand waren. De auteur heeft kennelijk ’s nachts geen wacht gelopen aan de zonegrens, want dan had hij ook de paniek kunnen beschrijven die het gebulder van Russische kanonnen bij sommigen veroorzaakte. Een vermelding van voormalig concentratiekamp Bergen-Belsen tegenover Bergen-Hohne ontbreekt overigens. Het boek is een feest van herkenning voor mensen die ooit in de Sovjet-Unie reisden en in de DDR toen Chemnitz
nog Karl-Marx-Stadt heette. Een kostelijk nostalgisch boek. Het zou vooral voor de jongere lezer toegankelijker zijn geweest als er wat meer kaarten ter illustratie waren gebruikt; de nostalgische lezer mist daarnaast pijnlijk afbeeldingen van grensposten en plaatsen die sindsdien onherkenbaar zijn veranderd.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
