Herinneringen van een jonge boekenwurm
[Recensie] Hemel die nergens ophoudt vertelt over de jeugd van Meta. Het begint bij haar vroegste herinnering, als ze 2,5 jaar is, en het eindigt als ze een jaar of 12 is. Ze heet niet echt Meta, maar wordt zo genoemd naar haar favoriete sprookje. Meta is een enorme boekenwurm. Ze kan al jong lezen en haar leeshonger voert haar naar de klassieken uit de boekenkast van haar vader, die boswachter is. Het kost wel wat moeite om dat voor elkaar te krijgen, want haar moeder vindt die boeken ongeschikt voor een klein meisje. Dat is niet het enige conflict tussen moeder en dochter. Meta is geen braaf meisje dat altijd binnen zit te lezen; ze gaat ook vaak op avontuur rond de boswachterij. Haar vrienden zijn de dieren, de bomen en de grote steen. Als ze weer eens met vieze of kapotte kleren thuiskomt, verzucht haar moeder waarom ze niet eens braaf kan zijn. Ondertussen ruikt mama wel lekker en soms is er toch een moment van vrede tussen de twee.
“Ze kan nooit wennen aan mama’s plotselinge veranderingen van stemming. Daarom probeert ze niet helemaal toe te geven aan haar blijdschap, dan kan het later niet zo’n pijn doen. Wat is het ingewikkeld om met mama om te gaan. Wees voorzichtig, waarschuwt een innerlijke stem, wees niet te overmoedig. Maar het is zo moeilijk om voorzichtig te zijn. Meta vergeet het telkens weer. Misschien zal ze die kunst nooit leren.”
In het begin van dit boek van Marlen Haushofer vraag ik me af of de belevenissen van een jong meisje me een heel boek lang kunnen boeien. Maar net als haar bekendere dystopische boek De wand is het zo intens beschreven dat ik erin opga. Ik leef mee met de worstelingen van Meta om een lief kind te zijn, wat ingaat tegen haar levendige aard. Ze lijkt op haar vader, die ook zo’n rijke fantasie heeft, verhalen vertelt en zijn oorlogsherinneringen naspeelt met zijn kinderen. Als mama Meta naar vader stuurt om straf te krijgen, slaat hij haar nooit. En hij zorgt ervoor dat ze zijn boeken mag lezen.
“Ze kan niets anders doen dan zoveel mogelijk boeken te lezen, want om van de grote mensen informatie te krijgen kost veel te veel moeite. Of ze hebben geen zin om met de waarheid voor de dag te komen, of, wat een boos vermoeden, ze kennen zelf de waarheid niet. Slechts zelden verwaardigen ze zich haar over iets voor te lichten, en heel af en toe lost een regel uit een boek een van de vele raadsels op.”
Ria van Hengel heeft het boek prettig vertaald. Wel jammer dat hier en daar een typfoutje is blijven zitten. De woordkeus is wat ouderwets, wat past bij de tijd waarin het boek speelt. Het is vast gebaseerd op de jeugd van de Oostenrijkse schrijver. De wand is spannender, maar ook Meta heeft mijn sympathie gewekt.
—
Eerder verschenen op lalageleest.nl
