"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Hemelbestormers

Zondag, 19 maart, 2017

Geschreven door: Tim Whitmarsh
Artikel door: Bert Overbeek

Atheïsme in de oudheid

[Signalering] Volgens een gangbare overtuiging is atheïsme een moderne westerse uitvinding en waren oudere culturen altijd ingebed in de heersende religie. Whitmarsh probeert in Hemelbestormers. Atheïsme in de klassieke oudheid aan te tonen dat atheïsme in de antieke wereld een bekend en verbreid fenomeen was. Hij gaat daarbij nogal flexibel met het begrip om. Kritiek op bestaande voorstellingen van de goden betekent nog niet dat de critici überhaupt niet aan goddelijke machten geloofden. Dat sommige Grieken dachten dat het imperialistische succes van Rome niet te danken was aan de goddelijke voorzienigheid, zoals de Romeinen zelf graag beweerden, maar aan toeval, hoeft nog niet op atheïsme te wijzen.

Whitmarsh beargumenteert overtuigend dat vanaf de 5de eeuw v.Chr. een systematische atheïstische argumentatie werd ontwikkeld die is terug te vinden bij auteurs als Sextus Empiricus, Aëtius en Lucianus van Samosata. Het werd gethematiseerd op het Atheense toneel van de 5de eeuw v.Chr. en kon in Athene ook als basis voor aanklachten dienen, maar dat zegt nog niets over de mate waarin atheïstische denkbeelden daadwerkelijk werden aanvaard. Uiteindelijk lijkt het atheïsme in de antieke wereld toch, zoals Whitmarsh toegeeft, een ‘relatief marginaal’ verschijnsel te zijn geweest.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Pf

Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.