"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het alfabet van de stilte

Vrijdag, 8 september, 2017

Geschreven door: Walter Van den Broeck
Artikel door: Sarah Verhasselt

Moeizaam praten over het misbruik in de Kerk

[Recensie] Op de achterflap van deze roman lezen we het volgende: “een beklemmende en serene roman over mensen die de waarheid niet onder ogen durven te zien”. Vooral het laatste deel van dit aanprijzingszinnetje blijkt te kloppen. Beklemmend: niet echt; sereen: af en toe.

Nochtans is de insteek van dit boek best wel interessant. Kristien Daeleman, de achternicht van bisschop Van Groeneweghen (de link met Vangheluwe is snel gelegd) wiens pedofiele neigingen recent [2013/red.] aan het licht kwamen, wil een scriptie schrijven over het seksuele misbruik binnen de Kerk. Zij stelt zich, samen met de lezer, de vraag of het celibaat aan de oorsprong ligt van de kerkelijke schandalen. Zowel haar promotor, professor Devlieger als haar uitgever en vriend, Klaas, zijn enthousiast over het project. Ze hebben echter elk hun mening klaar, wat de kwestie er niet makkelijker op maakt. Ook Kristiens familie raakt nauw betrokken bij haar onderzoek. Ze botst bij haar grootmoeder op een muur van stilzwijgen en ook haar moeder heeft het moeilijk om haar gedachten te verwoorden. Via de interviews die Kristien afneemt, komt de lezer in contact met andere personages. Zo ontmoeten we de integere priester Verbiest, de picareske Bert die alle geestelijken wil ontmaskeren en Kristiens tante Evelien die haar man en kinderen verlaten heeft om samen te wonen met een priester. In de katholieke kringen waarin Kristiens familie vertoeft, blijft niemand ongemoeid.

Elk personage vertelt een verhaal vanuit zijn of haar eigen standpunt. Door dat afwisselend vertelperspectief lijkt deze roman af en toe op een toneelstuk. De spanning wordt langzamerhand opgebouwd, maar de afloop van het verhaal is een anticlimax. Dat hoeft geen negatief punt te zijn in deze beoordeling: een antwoord op alle vragen over het misbruik in de Kerk bestaat immers niet. De vragen die gesteld worden, zijn het overwegen waard. Is geen enkele priester zonder zonde? Worden kinderen te snel als kleine volwassenen beschouwd? Is het celibaat de oorzaak van alles? Op die laatste vraag wordt iets te weinig ingegaan, hoewel het wel een van de hoofdvragen van Kristiens scriptie is. Haar scriptie blijft dan ook een vage constructie, zonder einde of begin.

De stijl waarin Van den Broeck dit relaas vertelt, is ons soms iets te theatraal. Sommige personages lijken zo af te stammen uit de negentiende eeuw, met dito taalgebruik. Wat in een theaterstuk of op tv vlot zou bekken, komt vaak iets te streuveliaans over in een roman (zinnen zoals: “Zijt maar niet bang. Ik truut maar.”). Maar tegelijkertijd illustreert de stijl wel goed de provinciaalse sfeer van het katholieke Vlaanderen van vroeger. Met andere woorden, het doel heiligt hier de middelen.

Dans Magazine

Eerder verschenen op Cutting Edge


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur: