"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het alternatief

Dinsdag, 15 oktober, 2019

Geschreven door: Jelmer Evers
Artikel door: Monique Marreveld

Door-denken in 2014: Het Alternatief

 
 

[Recensie] Het was misschien wel het meest besproken onderwijsboek van 2013: Het alternatief, weg met de afrekencultuur in het onderwijs! Docenten wiskunde en geschiedenis René Kneyber en Jelmer Evers slaagden erin veel los te maken met Het alternatief. Tot in Den Haag aan toe, waar minister Bussemaker hun oproep onderschreef het onderwijssysteem ‘te flippen’ (zie ook Didactief, oktober 2013).

“Als ik niet in mijn naam spreek, wie zal het dan doen? Maar als ik alleen maar in mijn naam spreek, wie ben ik dan? En als wij onze stem niet laten horen, wie zal het dan doen?” Met een beroep op de joodse geleerde Hillel verzamelden Kneyber en Evers mensen om zich heen die durven te zeggen waar het op staat: docenten moeten zelf meer verantwoordelijkheid nemen en de overheid moet vooral de randvoorwaarden voor goed onderwijs verbeteren: minder administratieve lasten en minder werkdruk. Onderwijs gedijt in een cultuur van risico nemen in een cultuur van vertrouwen.

Het alternatief biedt een podium aan jonge docenten als Lotte Hidding en Hester IJsseling, een paar internationale cracks (Howard Gardner, Michael Fullan), en de usual suspects als Leo Prick en Paul Kirschner.

Een aantal mensen kennen we al van blogs op internet zoals Dick van der Wateren. Voor Het alternatief schrijft hij een artikel over zin en onzin van testen, vergelijken en afrekenen. Hij vergelijkt in een steekproef scholen die de inspectie als zeer zwak beoordeelde met de scores die dezelfde scholen haalden op de ranglijstjes van Dronkers. Er blijkt nauwelijks overlap. Het gezond verstand waarmee Van der Wateren de cijfers analyseert, geeft het boek mede zijn aantrekkingskracht.

Boekenkrant

De visie op goed onderwijs die Gert Biesta ontvouwt in een interview dat Kneyber met hem heeft, geeft het boek de verdieping die het behoeft. Kijk naar de langere termijn, zegt Biesta, oefen pedagogisch geduld en vertrouwen. Hij pleit bijna tussendoor ook tegen ‘het almaar oprukkende idee dat docenten onderzoek zouden moeten doen’. Door de nadruk op data, interventies en effecten gaan leraren volgens Biesta steeds minder zien en begrijpen van hun eigen onderwijspraktijk. Kennis en professionaliteit worden met elkaar verward.

Alles bij elkaar biedt Het alternatief veel stof tot nadenken. Moet ik een minpuntje bedenken? De redactie had strenger gekund. Maar eerlijk gezegd stoorde het me niet eens écht temidden van alle passie en ervaring.

Eerder verschenen op Didactief