"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het geheim van mijn moeder

Donderdag, 28 mei, 2009

Geschreven door: Rita Verschuur
Artikel door: Gemma Venhuizen

Taartjes als zoenoffer

Nu ik eenmaal een boek voor volwassenen heb geschreven ga ik niet meer terug naar de kinderboeken’, verkondigde Rita Verschuur toen ze tijdens het boekenfestijn Manuscripta werd geïnterviewd over haar autobiografische roman Het geheim van mijn moeder. Verschuur is bekend van kinderboeken als Vreemd land (Van Hichtumprijs 1997), een autobiografische jeugdboek over de zomer die de twaalfjarige Rita in Zweden doorbracht. De bosaardbeitjes (‘smulbolletjes’) die ze daar at, de bosbesseninkt waar ze mee schreef, de boottochtjes die ze maakte – alles is zo geschreven dat je als lezer jaloers wordt op de jonge Rita. Natuurlijk, ze moet haar vader en (stief)moeder een zomer lang missen, maar die brengen haar op de heenweg wel liefdevol naar Zweden.

Bij het lezen van Het geheim van mijn moeder denk je regelmatig terug aan die jeugdige Rita, die het lang niet zo leuk bleek te hebben als de kinderboeken deden geloven. De volwassen Verschuur verhaalt over haar moeilijke moeder en over de verstikkende band met haar stiefmoeder, zonder een al te verbitterde toon aan te slaan. Soms lees je de wrok weliswaar tussen de regels door, maar meestal weet Verschuur haar levensverhaal luchtig op te schrijven en leef je als lezer met haar mee. Hierdoor merk je dat dit boek geschreven is door een ervaren auteur en niet door iemand die toevallig een heftige relatie met haar moeder had en dat op papier wilde zetten, om het van zich af te schrijven.

Pakkend vertelt de schrijfster hoe ze, op haar zevende, van haar moeder te horen krijgt dat ‘mamma in een ander huisje gaat wonen.’ De manier waarop dat gebeurde is kenmerkend voor de moeder-dochterverhouding: een relatie waarbij de moeder de dochter niet recht in het gezicht aan durft te kijken. Zo ook op het moment dat de jonge Rita hoort dat haar ouders gaan scheiden. ‘Mijn moeder riep me de slaapkamer binnen. Ze zat voor haar kaptafeltje. Ik kwam achter haar staan. Ze keek in de spiegel en zei: “Ik moet je iets vertellen. […]”.’ Ook in andere situaties wordt duidelijk dat Rita’s moeder niet altijd even goed communiceert met haar dochter: ze gaat een avondje uit als Rita weer eens komt logeren en komt vervolgens met taartjes in plaats van moederlijke aandacht als zoenoffer. Ook wijzigt ze vlak voor haar dood haar testament ten nadele van Rita – en krabbelt daar alleen een korte notitie bij als uitleg.

Helaas geeft Verschuur soms wat al te veel aandacht aan details die vast en zeker leuk zijn bij het ophalen van persoonlijke herinneringen, maar die in een autobiografische roman wat verloren overkomen. Meerdere malen heeft de schrijfster het over herinneringen die lang vergeten waren en opeens weer boven zijn gekomen, en het is soms wat al te duidelijk dat ze die herinneringen koste wat kost op wil schrijven om ze niet nogmaals verloren te laten gaan. Daarbij ziet ze over het hoofd dat enkele van die persoonlijke memoires geen toegevoegde waarde hebben voor de lezer. Vooral tegen het einde van het boek verliest Verschuur zich wel erg in genealogische gegevens en schrijft ze uitvoerig over het feit dat ze mogelijk afstamt van de Indische prinses Sekarkedhaton.

Kookboeken Nieuws

Verschuur heeft met Het geheim van mijn moeder op een mooie, aangrijpende manier verslag gedaan van de moeizame relatie met haar moeder. Helaas mist het boek de vaart, de treffende observaties en de humoristische anekdotes die zo kenmerkend zijn voor haar kinderboeken en het is daarom te hopen dat de schrijfster toch nog op haar eerder gedane uitspraak terugkomt.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur: