"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het maakt uit hoe je sterft

Zondag, 16 februari, 2020

Geschreven door: Thom Kloes
Artikel door: Nico Voskamp

Een andere kijk op euthanasie

[recensie] ‘De goede dood’ is onder voorwaarden mogelijk in Nederland, wat mooi is. Maar euthanasie is ook een controversieel onderwerp. Zo willen steeds meer mensen zelf de regie over hun levenseinde. Dat klinkt enorm veel simpeler dan het is: aan euthanasie kleven veel ingewikkelde keuzes, alleen de ethische vraagstukken al. Dit boek werpt licht op die struikelblokken bij monde van artsen, psychiaters en verplegers vanuit de (antroposofische) praktijk.

Een nuttige bundel dus om de gedachten eens te ordenen of juist door elkaar te laten husselen. Samensteller Thom Kloes heeft zijn best gedaan om een bonte verzameling ervaringen bij elkaar te brengen van mensen die ‘het levenseinde’ van dichtbij hebben meegemaakt.

Dat deden ze veelal als professionals, bijvoorbeeld als begeleider van door dodelijke ziektes aftakelende mensen. Of hoogleraar medische ethiek. Of huisarts van families die vroegen naar de mogelijkheden van een versneld levenseinde voor terminaal zieken. Of familielid van dementerende ouders.

Boekenkrant

Dat levert een bont gekleurde verzameling verhalen op die een beeld geeft van de pro’s en cons van ‘het heft in eigen hand nemen’. Zo krijgen we het relaas te lezen van een arts die werkt voor de Levenseindekliniek en die vijftien jaar lang veel mensen sprak die euthanasie wilden. Zijn conclusie is dat de euthanasiewens soms niet zozeer voortkwam uit de gevolgen van de ziekte die ze hadden, maar uit een psychisch lijden dat soms al een leven lang duurt. Een soort zelfhaat, grof gezegd.  Een dame vertrouwde hem toe: “Dokter, u moet het tegen niemand zeggen, maar ik ben blij met de kanker die ik heb. Want nu mag ik eindelijk dood.”

Dit is slechts één van de redenen om euthanasie niet zonder meer te laten plaatsvinden. Niet te snel dus, en zeker niet te ondoordacht. Het leven is een te kostbaar geschenk om abrupt af te breken, in elk geval niet zonder eerst een aantal andere mogelijkheden geprobeerd te hebben. In wisselende mate van leesbaarheid komt dat uit de verschillende bijdragen naar voren.

De insteek van de bundel wordt misschien het helderst verwoord door de bijdrage van een Gentse huisarts die de opleiding tot antroposofisch arts volgde: “Sterven is de tegenpool van geboren worden… Bij de geboorte komt alles erop aan dat de eerste inademing goed verloopt… Het is een cruciaal moment, waarbij de omstanders letterlijk de adem inhouden: doet-ie-het?… Alle zorg tijdens de bevalling is hierop gericht: dat de grote omslag in het ademen goed verloopt. Dat er geen zuurstoftekort optreedt, voor, tijdens, noch na de geboorte… Ook bij het sterven is het de ademhaling die toont of het zo ver is. Bij een natuurlijke dood kan men meestal waarnemen hoe de stervende langzamer gaat ademen. Soms komen er nog een tijdlang periodes van diepe ademteugen, afgewisseld met periodes zonder ademhaling  waar de aanwezigen zich afvragen of het nu écht voorbij is of niet. Uiteindelijk wordt dan de ademhaling steeds trager en oppervlakkiger, tot haar ritme uitblinkt en zij plotseling ophoudt.”

Een interessante kijk op het leven. Vanuit religieus oogpunt zal men een ander leven/dood-besef hebben. Vanuit het atheïsme eveneens. Deze bundel geeft een verzameling gedachten-experimenten over levensbeëindiging vanuit antroposofisch gezichtspunt. Doe uw voordeel met de informatie – in het hiernamaals gaan we zien hoe het echt zat.

Voor het eerst verschenen op De Leesclub van Alles