"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Het meisje dat verdween

Vrijdag, 18 januari, 2019

Geschreven door: Els Florijn
Artikel door: Agnes Eikema

Emotioneel oorlogsdrama vertelt door de ogen van kleine kinderen

[Recensie] Het meisje dat verdween van Els Florijn is gebaseerd op een waargebeurd verhaal van de Joodse meisjes Elly en Liesbeth (in het boek heten ze Lotte en Ditte). Wees gewaarschuwd: het verhaal raakt je midden in je hart.

Lotte is een jong meisje dat is opgenomen bij een gezin dat zelf geen kinderen kan krijgen. Ze zijn gelukkig en hebben een innige, sterke band. De vreugde is dan ook groot wanneer blijkt dat haar moeder in verwachting blijkt te zijn!

Blijdschap en vreugde overheersen, maar moeder heeft erg last van misselijkheid en stemmingswisselingen. Het begin van de zwangerschap zorgt voor de eerste scheurtjes in de sterke band die ze hebben. Wanneer Ditte wordt geboren (ten tijde van de bombardementen op Rotterdam) is Lotte helemaal in de wolken. Ze zorgt dan ook het meest voor haar kleine zusje. Zeker omdat moeder depressief is.

Zijdelings krijgt de oorlog een steeds grotere grip op het Joodse gezin, het wordt te gevaarlijk om te blijven waar ze zijn. Ze besluiten in 1943 om onder te duiken, maar zonder medeweten van Lotte beslissen de ouders om Ditte achter te laten. Aangegeven wordt dat ze te bang zijn dat het kleine meisje te onrustig en luid is om onder te kunnen duiken. Er is hoop dat de huishoudster zich over het meisje wil ontfermen.

Boekenkrant

Deze beslissing zorgt voor een genadeloze breuk tussen Lotte en haar ouders. Op haar onderduikadressen blijft Lotte de hoop houden snel herenigd te worden met haar kleine zusje. De moed zakt al snel in de schoenen als de verschrikkelijke geluiden over de oorlog Nederland binnenstromen.

De ondertitel van het boek geeft het al aan: “gebaseerd op een waargebeurd verhaal over een Joodse peuter die werd verraden”. Alleen die ene zin geeft de verschrikkelijke omvang van het verhaal al aan. Hoe moet zo’n klein meisje zich gevoeld hebben, helemaal alleen overgeleverd aan onbekenden op weg naar…. ja, op weg naar wat?

Integer, zonder te oordelen

Els Florijn heeft zich goed in weten te leven. Het vertelperspectief wordt afgewisseld tussen Lotte en Ditte zodat beide kanten van het verhaal duidelijk worden. Het is zo’n indrukwekkend verhaal. Zeker omdat je het verhaal door de ogen van de kleine Ditte meekrijgt, dat ik het niet droog kon houden. De angst, het gevoel maar ook de hoop op een goede afkomst is schrijnend en pijnlijk tegelijk. Als lezer voel je al snel aan dat het verhaal geen fijne afloop kent. Vooral de wijze waarop kleine Ditte zich gevoeld moet hebben, weet Florijn haarfijn te beschrijven. Haar hoofdstukken worden alsmaar korter naarmate het verhaal vordert. Het voelt alsof het leven van Ditte je door je vingers glipt. Florijn weet het verhaal ook nog eens integer te beschrijven zonder oordeel te vellen en zich uit te spreken over mensen die bij dit verhaal betrokken zijn geweest.

Volgens mij heb ik honderden boeken gelezen over De Tweede Wereldoorlog en nog steeds raakt het me midden in mijn hart. Het zijn zulke schrijnende verhalen en ook nog eens zo onwerkelijk. Hoe kan een mens tot hiertoe in staat zijn?

Het meisje dat verdween is één van de vele indrukwekkende en ontroerende verhalen over De Tweede Wereldoorlog. Een verhaal dat ik je zeker kan aanbevelen.

Eerder verschenen op Boekenz