Indringende schets van een onderbelichte geschiedenis
[Recensie] Het meisje in de witte kimono gaat over de hartverscheurende geschiedenis van vrouwen die in het naoorlogse Japan zwanger raakten van Amerikaanse soldaten, en wat er vervolgens met hun kinderen gebeurde. Zij werden geboren in een samenleving waarin alles wat Amerikaans was geen plaats mocht hebben – Amerika was immers de vijand uit de oorlog. Twee verhaallijnen, heden en verleden, draaien om elkaar heen, steeds nieuwe vragen oproepend waardoor je steeds maar door wilt lezen, totdat het geheel uiteindelijk samenkomt in een tragisch einde.
In het heden volgen we Tori, die na de dood van haar vader ontdekt dat hij vroeger, in zijn marinetijd, een Japanse vrouw heeft gehad. In het verleden beleven we het verhaal van de vrouw in kwestie, Naoko, indertijd eigenlijk nog maar een meisje van 17 jaar oud. Tori gaat op zoek naar antwoorden, en haar zoektocht loopt min of meer gelijk op met de indringende hoofdstukken uit het verleden. De belangrijkste vraag is steeds: wat is er precies gebeurd? Steeds worden er wat antwoorden onthuld, maar die roepen op hun beurt vaak weer nieuwe vragen op. Als lezer hoop of gok je op bepaalde uitkomsten, maar als die niet waar blijken, is het steeds weer de vraag: Hoe ging het dan wel? En wat gebeurde er daarna?
Dit aanhoudende mysterie geeft veel motivatie om door te lezen en dat is fijn omdat de schrijfstijl wat traag is, met veel beschrijvingen en innerlijke bespiegelingen. Een dergelijke schrijfstijl kan ervoor zorgen dat een boek lastig door te komen is, maar in het geval van Het meisje in de witte kimono gaf de aanhoudende drang naar antwoorden het verhaal meer dan genoeg vaart, en was de tragere schrijfstijl vooral erg sfeervol.
Stilistisch gezien worden er ook interessante keuzes gemaakt. Zo is de verhaallijn van Tori in het heden geschreven in de verleden tijd, terwijl de verhaallijn van Naoko uit 1957-1958 in de tegenwoordige tijd verteld wordt. Waarom dit gedaan is, was mij niet helemaal duidelijk. Misschien om meer urgentie aan het verhaal van Naoko te geven? Het viel me ook op dat Naoko een veel completer karakter is dan Tori. Naoko heeft duidelijke eigenschappen en beweegredenen, zoals de eigenwijsheid om tegen de wil van haar familie in te gaan en de grote liefde die ze voor ‘haar’ Amerikaan voelt. Ook heb je een vrij compleet beeld van haar familie, leefomgeving en bestaan.
Daarentegen weten we over Tori heel weinig en heeft ze niet echt opvallende eigenschappen. Ze treurt om haar vader, maar dat zouden de meeste mensen wel doen. Het mysterie van zijn marine-jaren in Japan maakt haar nieuwsgierig, maar ook dat is niet bepaald een eigenschap die uniek of opvallend te noemen is. Toch is dit geen gebrek, want Het meisje in de witte kimono gaat eigenlijk helemaal niet over Tori. Als personage lijkt ze vooral te dienen als spreekbuis voor het werkelijke onderwerp: wat er gebeurde met Japanse vrouwen die een kind kregen van een Amerikaan in het naoorlogse Japan, en specifiek Naoko.
Om diezelfde reden is het niet zo erg dat er nog vragen open blijven aan het einde van het boek. Uiteindelijk gaat Het meisje in de witte kimono immers niet om de fictieve personages, maar vraagt het aandacht voor een onderbelicht stukje geschiedenis. Het is prachtig dat dergelijke boeken geschreven worden over de schaduwzijden van ons verleden, om daar toch bekendheid aan te geven, en erkenning te creëren die de slachtoffers verdienen. Ongeacht de verhaallijn en de schrijfstijl – die in dit geval allebei ook goed waren – raken deze boeken met hun echtheid direct zoveel harder dan welke verzonnen verhalen dan ook.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
