Hoe traditionele culturele opvattingen integratie remmen
[Signalering] De Nederlandse socioloog en migratieonderzoeker Ruud Koopmans heeft een reputatie als het gaat om grootschalige transnationale studies naar integratie. In 2015 publiceerde hij een onderzoek onder
zesduizend Marokkaanse en Turkse moslims in zes Europese landen, waaronder Nederland. Conclusie:
bijna de helft houdt er traditionele opvattingen op na die niet stroken met de westerse democratische
waarden. Hij kreeg er lof voor, maar evenveel hoon. Met Het vervallen huis van de islam publiceert
Koopmans opnieuw de resultaten van een onderzoek in Nederland en vijf andere landen, naar de
integratie bij vijfduizend islamitische migranten. En opnieuw constateert hij dat het er nog geenszins
rooskleurig voorstaat.
De oorzaak zoekt Koopmans in ontwikkelingen in de islamitische wereld sinds 1979. Dat jaar, waarin
de islamitische revolutie Iran groen kleurde en Saoedi-Arabië verscheurd werd door gevechten tussen
sjiitische en soennitische moslims, markeerde een breuk. De reactie was een ruk naar een meer
traditionele islam, een opkomst van moslimfundamentalisme. De gevolgen zijn tot vandaag voelbaar: Koopmans toont aan dat culturele aspecten in het leven van moslimmigranten in Europa de integratie
aantoonbaar remmen. Dat uit zich in lagere arbeidsmarktparticipatie, een kortere schoolcarrière en een lagere sociaaleconomische status. Dat is niets nieuws, maar Koopmans laat daarnaast zien dat discriminatie van nieuwkomers uit islamitische landen door de ontvangende samenleving niet als belangrijkste oorzaak voor een achterstandspositie geldt. Traditionele culturele opvattingen zijn
een veel grotere verklarende factor.
Koopmans roept er niet toe op de islam de schuld van gebrekkige integratie te geven, maar gematigde
islamitische krachten te versterken. Een oproep die al langer klinkt. Met dit boek wordt ze kracht
bijgezet met overtuigend empirisch onderzoek.
—
Eerder verschenen in De Helling
