Hoe Nederland zichzelf bijeen heeft geraapt
[Signalering] Nog een mooi rijk geïllustreerd boek met kaarten, al is de opvulling van de bladspiegel in de Historische atlas NL soms wat rommelig. Ook in dit boek wordt de Nederlandse geschiedenis van (vlak voor) nul tot nu verteld. Het is niet zozeer een boek over historische cartografie dat chronologisch kaarten achter elkaar zet, maar juist een overzicht van de geschiedenis van dat wat de Nederlanden of Nederland was, geïllustreerd met vele kaarten en vele andere afbeeldingen, variërend van schilderijen en moderne kaartjes tot archiefstukken en Nijntje in het ‘Achterhooks’.
De belangrijkste boodschap is dat Nederland het resultaat is van allerlei toevalligheden, waar vanaf het begin geen plan en geen gemeenschappelijk doel te vinden was. Dat wat uiteindelijk Nederland werd, werd gevormd door onderdelen die soms onafhankelijk waren, vaker samen tot een groter geheel behoorden, in verschillende constellaties onder Engelse, Franse, Duitse, Oostenrijkse of Spaanse heersers vielen, en dan weer samen kwamen, en weer uiteenvielen. Steeds komt in dit boek de kwestie aan de orde wat er allemaal bij ‘Nederland’ hoorde en hoe de naamgeving zich door de eeuwen heen ontwikkelde.
De continue verandering blijft verbazen. Mooi is ook de aandacht voor (verschuivende) grenzen, zowel die tussen de gewesten als de grenzen met andere landen en de grens tussen land en water (waarbij steeds meer werd gepolderd). De Historische atlas NL gaat overigens zelfs verder dan nu, want de laatste kaart gaat over ontpoldering, en toont een visie op Nederland in de 22ste eeuw.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
