Vier vernederde mannen en een vrouw
[Recensie] Stel je voor. Je bent journalist en je behoort tot de weinige uitverkorenen die een interview mogen afnemen van een publiciteitsschuwe Nobelprijswinnaar voor literatuur van 83 die te horen heeft gekregen dat hij nog maar twee maanden heeft te leven. Dat moet aanvoelen als de kans van je leven. In Hygiëne van de moordenaar, het debuut van Amélie Nothomb pakt het voor de eersten anders uit dan gehoopt en tot een publicabel interview komt het niet.
Barsten in het pantser
De fameuze auteur, Prétextat Tach, is een bijzonder type. Hij leeft afgezonderd, is niet meer in staat zichzelf te verzorgen, rookt twintig sigaren per dag en heeft een misselijkmakend eetpatroon. Vier mannelijke journalisten druipen gedesillusioneerd af. De ene is tot op het bot vernederd, een ander wordt letterlijk kotsmisselijk als hij kennismaakt met de “eet”gewoonten van Tach, weer een ander wordt na een paar vragen de deur gewezen wegens te onnozel in de ogen van Tach.
De opgenomen gesprekken leiden tot hilariteit bij de collega’s maar ook tot afnemend enthousiasme. Dan is daar nummer vijf, we zijn dan bijna op de helft. Het is Nina, een jonge vrouw die, in tegenstelling tot haar voorgangers, zich grondig heeft verdiept in het werk van deze auteur. Op intellectueel niveau is zij min of meer gelijkwaardig. De rest van Hygiëne van de moordenaar bestaat uit de dialoog tussen deze twee. Nina weet hem uitstekend partij te bieden en zij heeft nog een troefkaart achter de hand. Als zij die uitspeelt dan beginnen de verhoudingen langzaam maar zeker te kantelen. Er komen barsten in het pantser van Tach.
Spetterende woordenstrijd
Vrijwel het gehele Hygiëne van de moordenaar bestaat uit dialoog, veelal zonder dat Nothomb aanduidt wie de spreker is. Meestal kun je tijdens de gesprekken moeiteloos weten wie de spreker is, maar het is af en toe wel opletten geblazen. Bij de les blijven is geen moeite. De gesprekken met de mannelijke journalisten zijn grappig, het is leedvermaak van niveau. Het laatste en langste gesprek varieert van spannend tot intellectueel en filosofisch, een verbale bokswedstrijd van hoog niveau.
Hoe laat je zo’n wedstrijd op een geloofwaardige manier eindigen? Vrijwel elke manier zou vermoedelijk aanvoelen als een anticlimax. Nothomb heeft een bijzondere uitweg gevonden die recht doet aan hetgeen daaraan is voorafgegaan. Een kunststukje voor iemand die op het moment van publicatie pas 25 jaar oud was, het geeft blijk van een groot talent. Hygiëne van de moordenaar is een gedenkwaardig debuut!
—
Eerder verschenen op JKleest
