"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Ik bemin u bovenal

Woensdag, 29 oktober, 2008

Geschreven door: Geertrui Daem
Artikel door: Nico Voskamp

Stroeve misverstanden verpakt in smeuïg Vlaams

Ik bemin u bovenal van Geertrui Daem is een lang nazinderende schets van gewone mensenlevens. In vijf verhalen en onvervalst Vlaams laat ze misverstanden, tragedies, maar ook optimisme de bladzijden passeren. Dat alles in een filmische stijl die de verbeelding vakkundig op weg helpt en de gevoelens niet spaart.

De eerste titel, ‘Duiverke’, past als een handschoen om de rest van het verhaal. Norbert Waeymeersch woont nog altijd in zijn viezige oude huis bij de ‘beenhouwerij’. Hij houdt de duiven uit de titel in ‘zelfgebricoleerde duivenflats’. De kinderen komen en moeder fluistert: ‘“Hij had indertijd het laatste bod van meneer Jozef aan moeten nemen. Dan zaten we nu in een chique villa ergens op de kouter, midden in de velden. Maar nee, hij heeft altijd zijn kop uitgewerkt.“’ Zoon Ronny ‘kon het niet laten treiterig te gremellachen’ als vader hem alweer verwijt te werken voor concurrent Maischicks, pluimveekwekerij en –slachterij: ‘“Durft gij, als ge eerlijk zijt, een van uw opgefokte kiekskes naast een volwaardig kieken van de poelier te leggen?“’ Het doet Ronny niks. Hij verdient per maand wat zijn vader per jaar bij elkaar scharrelde in zijn beenhouwerij. Als het aan hem lag, had hij alles allang verkocht.

Het gezeur van pa over haar relatieproblemen boeit dochter Annemarie ook al niet. ‘Pake’ is, zeker na zijn beroerte, niet meer van deze tijd. De generatiekloof wordt haarfijn uitgediept in subtiele, venijnige dialogen. Deze mensen leven langs elkaar heen, dat is duidelijk. Daem gebruikt daarnaast als beeld de tegenstelling van de oude, kleine ‘beenhouwerij’ die ingebouwd wordt door de grote loodsen van ‘Imperial Meat Products’. De bouwkraan die dat doet, hangt als een gier de hele dag boven het huis. Ze zet de kroon op het verhaal als een door de bouwkraan gedesoriënteerde duif tegen de ruit vliegt. ‘Pake’ raapt het beest op. Moeder vraagt ontzet: ‘Moet ge dat per se nu doen, Norbert?’
‘Ik kan dat duiverke toch niet laten verloren gaan, zo’n schoon beest. Ik ga het kuisen en invriezen.’

‘Gewijzigd profiel’ gaat over internetdaten. Dochter Annemarie ontmoet op de site een zekere Entuziazm, die Dirk blijkt te heten. Hij is best aardig, ze komen nader tot elkaar, hij schenkt champagne, ja, dit wordt wat. Twee weken later komen de twijfels:

Dans Magazine

‘Hoewel Annemarie probeert er niet op te letten, is Dirks aanhoudende gesnurk toch erg luid en ronduit storend geworden.
Alex vrijde de eerste keren ook niet zo fameus, denkt ze. Dat komt wel. Ze moet wat meer geduld hebben. Dirk is heel lief. Het strelen en knuffelen is zacht en teder. Het neuken was wel rap gedaan, maar dat kwam door onwennigheid.’

Op meer vlakken groeien ze uit elkaar. Annemarie verbreekt de relatie, maar rekent buiten de vasthoudende Dirk. Krachtdadiger maatregelen zijn nodig. Ook hier puntige dialogen die het verhaal zowel spanning geven als compassie wekken voor de onhandige hoofdpersoon.

‘Een vierkantje hemel’ is wat mij betreft het beste uit de bundel. Door een fatale combinatie van het leven, haar vriend en botte pech is Helena geestelijk uit het lood. Haar psychiater en medicatie helpen haar leven weer oppakken, tot ze stabiel genoeg is om naar haar zoontje te gaan. Dankzij een sterke monologue interieur kijken we mee in een verwarde geest en zijn huiveringwekkende redeneringen als Helena eindelijk alleen is met haar Jimmy. Alleen al door die monoloog (en een stukje dialoog met haar vriendje) volgen we moeiteloos hoe het langzaam de verkeerde kant opgaat. Uitzonderlijk knap geschreven.

‘“Maar eerst mondje toe.
Want met al uw kabaal kan ik compleet niet meer denken, Jimmy. Ge weet niet hoeveel moeite mij dat kost, met al die pillen, om alles op een rijtje te krijgen, om de dingen die gedacht moeten worden rustig en tot op het bot te doorzoeken. Sssst, stopt met schreien Jimmy, dit is een gebod, en werkt een beetje mee.”’

Enfin, er staat te veel prachtigs in het boek om uit alle verhalen te citeren. Daem weet met haar woordkunst feilloos de blind langs elkaar heen schuivende aardplaten die menselijke levens soms zijn, en de misverstanden die daaruit voort komen, weer te geven. Haar personages komen spontaan tot leven, de lezer huivert mee met hun worsteling om het bestaan.

Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow. Ook gepubliceerd op Nico’s recensies.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

De bedlegerige

Ik bemin u bovenal